بررسی آزمایشگاهی تاثیر زبری بستر به شکل تلماسه بر مشخصات پرش هیدرولیکی

یکی از روش های استهلاک انرژی جریان در پایین دست انواع شیب شکن ها و سدهای اصلاحی و انحرافی، استفاده از حوضچه آرامش و ایجاد پرش هیدرولیکی درون آن می باشد. در رودخانه هایی که بار بستر رسوبی زیادی دارند، پرشدن رسوب مابین زبری ها و آستانه انتهایی حوضچه آرامش بسیار محتمل می باشد که این امر موجب کاهش راندمان زبری ها و آستانه انتهایی و در نتیجه ایجاد آبشستگی در پایین دست حوضچه آرامش می شود. بررسی مورفولوژی رودخانه های آبرفتی حاوی بار بستر نشان داده که در اثر حرکت ذرات رسوبی در بستر، ناهمواریهای مثلثی شکلی در بستر رودخانه ایجاد می شود که به آن تلماسه گویند. این تلماسه ها باعث افزایش زبری و مقاومت جریان می شوند. لذا در تحقیق حاضر از زبری هایی به شکل تلماسه در پایین دست سرریز اوجی با هدف افزایش میزان استهلاک انرژی جنبشی جریان و کاهش طول پرش هیدرولیکی استفاده شده است. در این تحقیق از آرایش فرم تلماسه و آرایش بستر صاف (بدون زبری) به ازای اعداد فرود 86/6 الی 42/10 استفاده شده است. نتایج نشان داد که نسبت اعماق مزدوج پرش (y2/y1)، طول نسبی پرش هیدرولیکی (lj/y1) و طول نسبی غلتاب پرش (lr/y1) در بسترهای پوشیده از تلماسه کوچکتر از بستر صاف می باشد. محاسبات نشان داد که مقدار y2/y1، lj/y1 و lr/y1 در فرم تلماسه بطور متوسط بترتیب08/11، 28/29، 86/20 درصد کمتر از بستر صاف می باشد.