رهیافت اسلامی به عدالت جنایی: در جست و جوی یک مدل عدالت جنایی اسلام نگر

«عدالتِ جنایی» قلمرویی مطالعاتی در پهنۀ علوم جناییِ معاصر است که عصارۀ آن از قانونمندی یا قانون‌روایی و اجرای قانون تشکیل می‌شود. از نظرِ موضوع و محتوا، عدالتِ جنایی و سیاستِ جنایی را می‌توان ترجمانِ یک مفهوم با دو اصطلاح از دو خاستگاهِ گفتمانی‌‌مفهومیِ مختلف تعریف کرد که در بعضی از مرجع‌ها، «سیاست عدالتِ جنایی» نیز خوانده شده است. این مقاله، با پای‌بندی به مفهوم ترجمانیِ عدالت جنایی و سیاستِ جنایی، و مفروض گرفتنِ سیاست جنایی در بطن عدالتِ جنایی، مدل‌های مترتب بر مفهومِ اخیر، را از رهیافتی که در این‌جا رهیافتِ اسلامی به عدالتِ جنایی نامیده می‌شود، بررسی می‌کند. در پرتو رهیافتِ اسلامی به عدالتِ جنایی، مسالۀ مقاله، در جست‌وجوی یک مدلِ عدالت جناییِ اسلام‌نگر است. منظور از رهیافتِ اسلامی به عدالتِ جنایی، بازتعریفِ عدالت جنایی با معیارِ آموزه‌های اسلامی ست؛ یعنی قانونمندی یا قانون‌روایی و اجرای قانون با معیارِ آموزه‌های اسلامی. هم‌چنین، منظور از مدل عدالت جناییِ اسلام‌نگر، الگویی ست که با داشتنِ ویژگی‌های مدل‌های معاصرِ عدالت جنایی، رویکردِ اسلامی را به‌منزلۀ معیارِ خود برمی‌گیرد. مدل عدالت جناییِ اسلام‌نگر در پرتو الگوی شش‌گانۀ عدالت جنایی، زنجیره‌ای از مدل‌ها را دربرمی‌گیرد که می‌توان آن‌ها را از مدل کنترل جرم، فرایند قانونی، اصلاح و بازپروری، تا مدل برابری‌خواه و عدالت ترمیمی دسته‌بندی کرد.