واکاوی رابطۀ عدالت و احسان و نقش آنها در تعالی سبک زندگی

در میان همۀ شرایع الهى و آزادمردان جهان، ارزش و فضیلتی بالاتر از عدالت نیست؛ قرآن کریم که کتاب انسان­سازى و تکامل است این دو خصلت را پس از توحید و اساس دین، در راس ارزش­ها قرار داده و اهمیت فوق العاده­اى براى آنها قائل است لذا خداوند منّان به عدل و احسان توامان امر می­نماید. در مقالۀ حاضر که بر توصیف و تحلیل استوار است این پرسش به ذهن متبادر می­شود که اگر عدالت امر ممدوحی است رابطۀ آن با احسان - که خود، خارج شدن از عدالت است - چگونه است و نقش توامان آنها در سبک زندگی چطور خواهد بود؟ با بررسی کتب تفسیری و روایی خصوصاً روایات اهل بیت(عَلَیهِمُ­السَّلَام) این نتیجه حاصل شد که عدالت، به معنى حقیقى کلمه، یعنى هر چیزى در جاى خود قرار گیرد، بنابراین، هرگونه افراط یا تفریط، تجاوز از قانون عدالت خواهد بود؛ ولى احسان یعنی بیش از حق یک فرد به آن شخص توجّه شود که به نوعی، محبت و ابراز دوستى است. از این رو است که در سیره و سخنان اهل بیت(عَلَیهِمُ­السَّلام) به تبعیت از قرآن کریم، عدالت و احسان در کنار هم تاکید شده است؛ مثلاً در کلام رضوی(علیه­السلام) فایدۀ عدالت و احسان توامان را پایدارى و دوام نعمت می­شمارند زیرا انسانهایی وجود دارند که به خاطر پیری، بیماری، از کارافتادگی و... توان انجام کار و تلاش برای کسب درآمد جهت تامین هزینۀ زندگی خود را ندارند و در این صورت، عدالت صِرف، آنها را از زندگی عادی ساقط خواهد کرد.