بررسی و نقد رمان دختران خورشید

در این مقاله به نقد و تحلیل داستان دختران خورشیدی اثر محمدرضا یوسفی پرداخته شده است. این داستان، مبتنی بر وقایعی است که در پی خشکسالی مهلک شهر «میبد» روی می‌دهد. این پژوهش از نظر بررسی داده­ها به روش توصیفی- تحلیلی و از نظر اسنادی به روش کتابخانه­ای، انواع نقد را در اثر دختران خورشیدی شامل نقد اجتماعی، جنسیتی، روانشناسی، اسطورهای و کهن الگو و بوم زیستی مورد توجه قرار داده است. شاخصه­های اجتماعی و روانشناسی به میزان کمتری در این اثر مورد توجه بوده و مولفه­های جنسیتی، اسطورها و کهن الگو و بوم زیستی به صورت ژرف بررسی شده است. قطحی و خشکسالی در تفکر مردمان جامعه، معضلی زیست محیطی است که تنها راه آن در قربانی کردن دختران به عنوان راه نجات بوده است و در این بین شخصیتهای اسطوره­ای همانند پیرخردمند در پی منصرف کردن مردم از این باورهای خرافی و اعتقادات عامیانه بوده است. دختران مهمترین شخصیتها در این اثر بوده‌اند که به عنوان عامل حیات و زندگی معرفی شده­اند و نویسنده با ارتباط میان نقش زنان و عامل طبیعت، ارتباطی عمیق میان این دو مولفه برقرار کرده است. باید این امر را بیان کرد که نویسنده به صورتی عمیق مفاهیم زیست محیطی را از زاویة شناخت ذهنی شخصیتهای داستان مورد توجه قرار داده و عامل قحطی را در ارتباطی تنگاتنگ با باورهای جامعه و مردم و حضور زنان به عامل اصلی نجات توصیف کرده است. اهمیت و ارزش نهادن به مسائل زیست محیطی باعث شده تا یوسفی این مفهوم را در راس مفاهیم دیگر قرار دهد و بتواند تصویری جامع و کلی از نقش عوامل زیستی در زندگی مردم ارائه دهد.