تعلیم و تربیت عادلانه از دیدگاه ابن­سینا

ابن­سینا با نگاه الهی خویش به مساله تعلیم و تربیت توجه می­کند و به پاسخکویی سوالات پیرامون آن می­پردازد. از نظر او تربیت مساوی با ربوبیت است. ابن ­سینا معتقد است در تربیت انسان آماده کشف استعدادهای خود می­شود. ابن­سینا تعلیم را به عنوان یکی از مراتب تربیت به معنای علم آموزی دانسته و در مقابل حدس قرار می­دهد. عدالت از نظر او یکی از اقسام فضیلت است. انسان زمانی به این فضیلت دست می­یابد که خود در مسیر میانه­روی مبتنی بر عقلانیت قرار گیرد. از نظر ابن­سینا تربیت زمانی که در جهت شکوفا شدن استعدادها و رسیدن یه سعادت حقیقی گام بردارد؛ صفت عادلانه به خود می­گیرد. ابن­سینا در برخی از آثار خویش عدالت را شامل فضائل عقلانی نمی­د اند لذا نمی­توان تعلیم را یکی از مراتب تربیت عادلانه دانست. ابن­سینا تربیت را دارای مراتبی می­داند . این مراتب از تربیت جسمانی شروع و به تعلیم عقلانی سیر می­کند. هدف از تربیت عادلانه قرار گرفتن در مسیر سعادت حقیقی است. در تربیت عادلانه عناصر سه­گانه مربی، فراگیر و مواد تربیتی نقش اساسی ایفا می­کنند. از نظر ابن­سینا مربی به عنوان عامل تربیت کننده باید واجد صلاحیت­هایی در ویژگی­های فردی و نیز رفتار خود با فراگیر باشد. فراگیر در مرکز تعلیم و تربیت قرار دارد. فراگیران از لحاظ توانایی های فردی در مراتب مختلفی هستند. مربی باید به این تفاوت­ها در جریان تربیت توجه کند. ابن سینا مواد تربیت را بر دو قسم عملی و نظری تقسیم می­کند. مواد تربیتی از لحاظ کیفیت و درجه اهمیت، ارزشگذاری می­شوند.