توسعه اجتهاد ضرورت تحول دانش تربیت

در جامعه‌ای که فرهنگ عمومی آن بیشترین تاثیر را از فرهنگ دینی پذیرفته و نظام سیاسی حاکم بر آن نیز از صبغه دینی اسلامی برخوردار است، مطالعات دینی در حوزه‌های مختلف با حیات مادّی و معنوی جامعه ارتباطی مستقیم پیدا می‌کند. از این‌رو، اهتمام بیش از پیش ‌به چگونگی و کارآمد‌سازی این مطالعات در راستای نیاز‌های معرفتی روزافزون جامعه اهمیّت فراوان دارد و آشنایی با متون دینی و روش مطالعه آن‌ها بسیار ضروری است. شرایط نوین جامعه اقتضاء می‌کند برای نیل به شکوفایی هرچه بیش‌تر در علوم انسانی اسلامی، نوآوری در شیوه‌های جدید پژوهش دینی، خط‌مشی اصولی کلیه پژوهشگران این عرصه قرار گیرد. این مهم با توجه به ابعاد گوناگون گزاره‌های دینی میسر خواهد شد. نگارنده در اینجا با هدف تبیین توسعه اجتهاد به منظور بازنمایی ظرفیت بالقوه و بالفعل متون دینی در دانش تعلیم و تربیت، بررسی‌های خود را آغاز می‌کند. بررسی اول نمونه‌هایی از اجتهاد توسعه‌یافته را در گزاره‌های دینی با قابلیت نظریه‌پردازی تربیتی ارائه می‌دهد. بررسی دوم با روش نوین اجتهادی به کشف صورت‌های بیانی در گزاره‌های دینی و کاربرد آن‌ها در دانش تعلیم و تربیت می‌پردازد. این تحقیق، در بررسی‌های خود از روش اسنادی و توصیفی تحلیلی بهره برده است. نتایج این پژوهش بیانگر این بود که متون دینی از ظرفیت‌های پنهانی در تحوّل علوم انسانی و به طور خاص در دانش تعلیم و تربیت برخوردار است که می‌تواند از طریق توسعه روش‌های اجتهادی به فعلیت بگراید.