بررسی فقهی استفاده از روش بازی در تربیت، با تاکید بر دیدگاه استاد آیت الله اعرافی

بررسی فقهی بازی به‌صورت مطلق در آثار پیشینیان و معاصران به چشم می‌خورد. پیشینه بازی در بررسی‌های فقهای گذشته را می‌توان ذیل بحث لهو و لعب جویا شد؛ ذیل باب‌های: «غنا»، «صلات مسافر» و «سبق و رمایه». اما امروزه بازی از روش‌های مهم در تربیت محسوب می‌گردد؛ تا آنجا که بازی‌درمانی در مشاوره و روانشناسی مطرح است؛ درنتیجه بررسی فقهی بازی به‌مثابه روش تربیتی، از مباحث مهم و جدید به‌شمار می‌رود؛ اما بدان توجه لازم نشده است. این مقاله با پژوهشی کیفی است که با روش استدلال فقهی، به بررسی حکم استفاده از بازی در تربیت پرداخته است. با هدف حل تعارض ظاهری برخی از ادله در استفاده از بازی و انجام پژوهشی کاربردی در عرصه فقه تربیتی. اهم نتایج اینکه مطلق بازی مباح است؛ مگر عناوینی سبب مرجوهیت آن گردد؛ مانند غنا، بردوباخت یا مواردی که در روایات از آن به‌طور خاص نهی کرده‌اند. ادله‌ای که لعب را مرجوح می‌داند، معنایی مقید یا منصرف از لعب را بیان می‌کنند. بازی برای تربیت کودک (تربیت جسمی، عاطفی، عقلانی و رفتاری) مفید است و به عنوان اوّلی استحباب دارد. هرگاه جنبه آموزندگی و تربیتی اسباب‌بازی‌ها بر جنبه بدآموزی آن‌ها افزونی داشته باشد، از نظر شرعی رجحان دارد؛ اما اگر برعکس شود، بسته به‌شدت بدآموزی، مکروه یا حرام خواهد بود.