سیاق حکمرانی و تحلیل سیاست در اندیشه امام علی (ع)

در حال حاضر سابقه گذار از حکومت سنتی به مدرن و به تبع آن تغییر در شیوه حکومت‌داری و سیاست‌گذاری در حوزه تمدنی غرب حاکی از تاکید بر نقش‌آفرینی شهروندان در تصمیم‌گیری‌های بخش عمومی است. به بیان ساده‌تر تجربه سکولار انسان غربی از حکومت‌داری با تاکید بر یگانگی تجربه انسان و دوری از مفاهیم مذهبی، بعد از تجربیات ناگوار وی را به راهکاری مشارکتی با عنوان «حکمرانی» و «حکمرانی خوب» رهنمون ساخته است. فضایی که در آن ذی‌نفعان غیررسمی نیز فرصت نقش‌آفرینی هم‌عرض با بازیگران رسمی عرصه سیاست‌گذاری را به دست می‌آورند. این در حالی است که یکی از پایه‌های اندیشه متعالی اسلام در حکومت‌داری رسیدگی به حقوق محرومان و دفاع از مظلومان‌ بوده است. در منطق امام علی (ع)، امام و حکمران امین و پاسبان حقوق مردم و مسئول در برابر آن‌ها است و هیچ‌گاه مقارن با تسلط و خودکامگی‌ نبوده‌ است. هدف مقاله پیشِ رو شناسایی‌ سیاق حکمرانی‌ خوب امام علی (ع) و ارائه دلالت‌های آن در عرصه تحلیل سیاست، به مثابه عرصه حضور شهروندان در شناخت و ارائه راهکار مسائل عمومی است. یافته‌ها حاکی از آن است که نظرات و عملکرد امام علی (ع) رویکردی مبتنی بر هستی‌شناسی و انسان‌شناسی اسلامی ارائه می‌دهد که رویکردی مشارکتی و متکی بر بعد عالی انسان در تحلیل سیاست را پیشِ رو می‌نهد.