نقش گفتار صحیح در ارتقا کرامت نفس از منظر نهج‌البلاغه

کرامت نفس صفتی است باطنی و اکتسابی، به معنای برخورداری از تعالی روحی و تمایل به امور ارزشمند و انزجار از امور پست. در حقیقت به کسی که مانع نفوذ پستی‌ها و آلودگی‌ها در جان و روحش می‌شود کریم و عزیز می‌گویند. برخورداری از نگرش توحیدی و افکار و اندیشه‌های صحیح و منطقی اساسی‌ترین گام در راه حرکت به سوی کرامت است. پس از این، نیل به کرامت انسانی از دریچه کسب فضایل اخلاقی می‌گذرد. بر کسی پوشیده نیست که یکی از روش‌های کارآمد برای رسیدن به فضایل اخلاقی اصلاح گفتار و ارتباط کلامی است. حال سوال این است که مصادیق ارتباط کلامی صحیح و گفتار پسندیده چیست؟ بی‌شک فهم صحیح چگونگی برقراری ارتباط کلامی با دیگران از طریق آموزه‌های دینی -به ویژه کلام امیرالمومنین (ع)- امکان‌پذیر است. حال سوال این است که مصادیق اصلاح گفتار و نقش آن‌ها در کرامت نفس از منظر نهج‌البلاغه چیست؟ برای پاسخ به این سوال با مطالعه کتاب شریف نهج‌البلاغه و تحلیل و بررسی بیانات حضرت، نتیجه‌گیری می‌شود که عوامل متعددی از موارد مربوط به گفتار در کرامت نفس انسان نقش دارند و عبارت‌اند از: اندیشیدن قبل از سخن گفتن، پرهیز از سخن بی‌محتوا، راست‌گویی، پرهیز از پرگویی، نرمی سخن، هماهنگی دل و زبان، گفتار با آگاهی و کنترل زبان.