مبانی اخلاق سیاسی از منظر نهج‌البلاغه

ارتباط اخلاق و سیاست همواره مورد توجه دانشمندان، سیاست‌مداران، فیلسوفان و مدیران جوامع بوده است. برخی برآنند که باید اخلاق تابع سیاست باشد، گروهی دیگر معتقدند که باید سیاست بر اساس موازین اخلاقی تنظیم شود و دسته‌ سوم نیز به جدایی بین آن‌ها باورمندند.. در پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و استفاده از تحلیل محتوا، مبانی، اصول و روش‌های تربیت سیاسی از منظر امام علی (ع) مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که از نظر امام علی (ع)، سیاست باید تابع اخلاق باشد. در دیدگاه امام (ع)، سیاستِ مبتنی بر اخلاق دارای اصولی است که با رعایت آن‌ها پیشرفت جوامع را به ارمغان می‌آورد. برخی از این اصول عبارت‌اند از: رعایت عدالت و انصاف بین مردم، پرهیز از دنیادوستی و دنیاپرستی، رعایت رفق و مدارا در رفتار با مردم، تناسب مقام‏ها با توجه به میزان برخورداری از فضایل اخلاقی، حاکم نمودن اخلاق بر سیاست، وفاداری به پیمان و شعارهای حکومتی، برخورد صادقانه با مردم و پرهیز از فریب کاری با آنان. در نظام اخلاقی نهج البلاغه برای این‌که احکام الهی اجرا گردد، جامعه و مردم به سوی آرمان‌های انسانی و اخلاقی هدایت شوند و عدالت اجتماعی بسط یابد، اخلاق و سیاست با هم رابطه داشته و این رابطه آن‌چنان قوی و مستحکم است که می توان آن را «سیاست اخلاقی» نامید. در این مقاله ارتباط اخلاق، ارزش ها، دین و سیاست در حد امکان بر اساس مکتب و آموزه های نهج‌البلاغه با رویکرد مبانی اخلاق سیاسی مورد بررسی قرار می گیرد.