توجیه مسئله شرّ دینی با هدف ترجیح اخلاق سکولار بر اخلاق دینی

وجود شرّ در عالم خلقت، همواره موضوع مورد بحث و چالش‌برانگیز اندیشمندان بوده و الهی‌دانان و فلاسفۀ دین، هر یک به اقتضای فضای حاکم بر زمانۀ خود، درصدد پاسخ به نقدهای ناسازگاری مسئلۀ شرّ با وجود خداوندِ عالمِ قادرِ خیرخواه برآمدند. از میان انبوه مسائل پیرامون مسئلۀ شرّ، در چند دهۀ اخیر چالش جدیدی متاثر از آتئیسم علمی و به اقتضای مدرنیته، از سوی خداناباوران در مواجهه با شرّ پدید آمده است که ماهیتاً با استدلال‌های سنتی از وجود شرّ متفاوت است. تفاوت اصلی آن به مبنای وجود شرّ برمی‌گردد که در رویکرد سنتی به انسان و طبیعت مربوط می‌شد، و در رویکرد جدید به خدا برمی‌گردد و از این جهت است که نفی کامل دین و خدا را نتیجه می‌گیرد. برخی از متفکران غربی، از جمله دانیل کداج، این نظر را مبنای نفی دین و اخلاق دینی قرار داده و راهکاری مبنی بر ترجیح اخلاق سکولار بر اخلاق دینی دارند. طراحان نظریۀ شرّ دینی بر مبنای روش استقرایی و منطقی به اثبات آن می‌پردازند. به نظر آن‌ها استقرائات متعدد در طول تاریخ و به‌ویژه در عصر حاضر نشان از آن دارد که دین و اعتقاد به خدا خشونت‌زا و شرآفرین است. از طرفی دیگر قیاسی منطقی بر مبنای مقدمۀ وجود شرّ و خشونت ارائه می‌کنند که منجر به نفی خدا و دین می‌شود. مهم‌ترین نقص استدلال‌های ایشان عدم نتیجۀ ضروری و کلی در مورد شرّ دینی است. از سوی دیگر جایگزینی اخلاق سکولار به دلیل نسبی بودن آن و نداشتن تضمین اجرایی و ... نه تنها نمی‌تواند مسئلۀ شرّ دینی را حل کند، بلکه هیچ ترجیحی بر اخلاق دینی ندارد. حتی می‌توان گفت در ایجاد شرّ و خشونت از حیث عملی می‌تواند قوی‌تر باشد. این مقاله با روشی توصیفی- تحلیلی در صدد بررسی نظریۀ شرّ دینی و قوت استدلال‌های آن و ادعای توانایی اخلاق سکولار به‌جای اخلاق دینی در حل مسئلۀ شرّ دینی و مقابله با خشونت در حوزۀ واقعیت است.