ناکارآمدی راه‌حل‌های مسئلۀ شرّ از نگاه نابینایان

مسئلۀ شرّ، مسئله‌ای است که نه تنها ذهن متفکران بلکه ذهن مردم عادی را همواره به خود مشغول داشته است؛ چرا که ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که درد و رنج ناشی از بلایای طبیعی و انسانی، ویژگی جدایی‌ناپذیر آن است. فلاسفه و متکلمین در دوره‌های مختلف کوشیده‌اند تا برای این درد و رنج‌ها، توجیه، پاسخ و یا راه‌حلی بیابند تا آن‌ها را با حکمت، قدرت و علم نامتناهی خداوند و کلاً با وجود او سازگار بیابند. نابینایی یکی از این درد و رنج‌هاست، نابینایی نقص و محدودیتی است که گاهی دامن برخی انسان‌ها را از ابتدای تولد تا آخر عمر رها نمی‌کند. ما در این تحقیق به سراغ بیست نفر از نابینایان رفته‌ایم و پاسخ‌ها و راه‌حل‌های متفکرین را با آن‌ها در میان گذاشته و کارآیی چنین راه‌حل‌هایی را از نگاه آن‌ها مورد ارزیابی و نقد قرار داده‌ایم. اکثر مصاحبه‌شوندگان افراد موفق و تحصیل‌کرده بوده و تعداد اندکی از افراد با تحصیلات اندک و یا حتی خانه‌نشین در بین آن‌ها وجود داشته است. راه‌حل‌هایی که با آن‌ها در میان گذاشته شد عبارت بود از: (1) شرّ عدمی است؛ (2) شرور نسبی است؛ (3) خداوند در آخرت جبران می‌کند؛ (4) خدا در همین‌جا جبران می کند؛ (5) شرور فواید بسیاری دارند؛ (6) شرور رازآلودند و ما نمی‌توانیم سر از کار خدا درآوریم. آنچه در این پژوهش روشن شد این بود که فلاسفه و متکلمین مسیحی و مسلمان در تبیین نظریاتشان در خصوص توجیه مسئلۀ شرّ هیچ‌گاه از زاویۀ افراد نابینا به مسئله نگاه نکرده و چون دنیای نابینایان را درک نکرده‌اند، به همین دلیل توجیهات آن‌ها عموماً به دل افراد نابینا نمی‌نشیند. ولیکن به‌رغم این موضوع باید اذعان کرد که این راه‌حل‌ها و توجیهات و خصوصاً راه‌حل‌های متکلمین در زندگی بسیاری از نابینایان اثر و کارکرد معنابخشی دارد و این امر در زندگی آن‌ها کاملاً مشهود است.