تبیین گابریل مارسل از مسئله شر: از راز تا مسئله؛ از بودن تا داشتن

گابریل مارسل (1889- 1973م) در کتاب بودن و داشتن آن‌چه را که فیلسوفان «مسئلۀ شر» می‌نامند، تنزل از «راز» به «مسئله» می‌داند. شرّ در نگاه مسئله محور، که مارسل آن را تفکر و اندیشۀ اولیه می‌نامد و آن را غالب در علوم می‌داند، یک موضوع تفکری است، که ذهن آن را به مثابه امری بیرونی قلمداد می‌کند و سعی در حل آن دارد. ذهن وقتی با آن مواجه می‌شود، با حل مسئله، در جهت از میان برداشتن آن گام برمی‌دارد. اما آیا راز را می‌توان از میان برداشت و با خیال حل آن، از آن آسوده گشت؟ راز، موضوع تفکر نیست که مقابل من باشد و به‌مثابۀ یک امر، سعی محققانه‌ای در پیدا کردن راه حل برای آن داشته باشم؛ بلکه در درون من است و با آن زندگی می‌کنم و مواجهۀ من با آن، مواجهۀ یک فاعل شناسا با امر مورد شناخت نیست، بلکه هر دو طرف آن فاعل شناسا است و نمی‌توان این دوگانگی را صادق دانست. شرّ حادثه‌ای نیست که در عالم واقع بدون حضور من رخ داده باشد، بلکه در همان عالمی واقع شده است که من در آن واقع شده‌ام و با آن زندگی می‌کنم. مارسل، شرّ را در کنار عشق و مرگ قرار داده و بیان می‌کند که فلسفه سنتی، در مواجهه با این واقعیت‌ها، تصور بازی‌گونه از آن‌ها داشته و با تردستی فکری مبادرت به حل آن‌ها می‌نماید. این یک نگاه داشتن و تملک است، که یک امر وجودی را به یک مسئله تنزل می‌دهد. شرّ یک امر وجودی و اگزیستانسیالیستی است که با مشارکت، حضور و تفکری درونی گشوده می‌شود و ما را با محدودیت‌های خود روبه‌رو می‌کند. محدودیت‌هایی که جز با ایمان، تعالی نمی‌یابد. با نگاه به درون، رضایتی حاصل می‌شود که به تعالی می‌رسد و این رضایت با لذتی که در بیرون از من است متمایز می‌گردد.