پوچی عمیق زندگی ناشی از شرّ سیستماتیک به‌مثابۀ شری علیه خداناباوری؛ بررسی انتقادی دیدگاه یوجین ناگاساوا و تکمیل آن از منظر مسئلۀ فلسفی معنای زندگی

این مقاله در صدد است نشان دهد پوچی عمیق ناشی از شک استعلایی در باب شرّ سیستماتیک در گیتی، مسئلۀ شرّ را به چالشی علیه خداناباوری مبدل می‌سازد. برای این منظور، دیدگاه یوجین ناگاساوا که برای نخستین بار نشان داد مسئلۀ شرّ می‌تواند چالشی علیه خداناباوری نیز محسوب شود بازخوانی انتقادی می‌شود. ناگاساوا مصداق شرّ سیستماتیک در گیتی را فرایند کور و خشن تکامل می‌داند که به مرگ و میر موجودات و گونه‌های زیستی می‌انجامد. او ضمن تقابل دادن این رنج سیستماتیک و قانونی در طبیعت با خوش‌بینی وجودی که هم‌زمان مورد قبول خداباوران و خداناباوران است، نشان می‌دهد که خداباوری نسبت به خداناباوری، قدرت تبیینی بیش‌تری را برای جمع هم‌زمان تصویری تکاملی و تصویری خوش‌بینانه از گیتی داراست. من در این مقاله اولاً نشان می‌دهم برهان ناگاساوا یک نقص اساسی دارد: او مرگ را مولفۀ نهایی شرّ سیستماتیک و ناسازگار شدن آن با خوش‌بینی وجودی قلمداد می‌کند، اما توضیحی برای این مدعا ارائه نمی‌دهد و آن را واضح می‌داند. من نشان خواهم داد که مرگ آن دلالتی را که مطلوب ناگاساوا است ندارد و به این ترتیب، این حد وسط مهم برهان او مخدوش می‌شود. ثانیاً، و در ادامۀ همین رویکرد و ضمن ارجاع به مسئلۀ معنای زندگی، توضیح می‌دهم که می‌توان با جایگزین کردن پوچی عمیق ناشی از شک استعلایی - آن‌چنان که توماس ناگل تحلیل می‌کند - دربارۀ شرّ سیستماتیک به‌جای تاکید بر مرگ، برهان ناگاساوا را بازنویسی و تقویت کرد. در این راستا نشان می‌دهم که شک استعلایی دربارۀ شرّ سیستماتیک، هم شکاکیتی معقول است و هم ما را دقیقاً در همان وضعیتی قرار می‌دهد که ناگل از آن تحت عنوان پوچی عمیق زندگی یاد می‌کند. این پوچی عمیق، شرّ دومی است که بر مبنای شرّ سیستماتیک پدید می‌آید و در نسبت با دو موضع خداباوری و خداناباوری یک تفاوت مهم را نسبت به شک سیستماتیک باعث می‌شود. تفاوت مهم این است که توضیح آن نسبت به شرّ سیستماتیک، برای خداباوری ساده‌تر و برای خداناباوری دشوارتر است. در پایان نتیجه‌گیری می‌شود تا زمانی که خوش‌بینی وجودی در ضمن شرور عالم معقول دانسته شود، خداباوری بر خداناباوری ترجیح دارد.