مسئلۀ شرّ و اختفای الهی

«مسئلۀ شر» و «اختفاء الهی»، از گسترده‌ترین دلایل مورد بحث در فلسفۀ کنونی دین علیه خداباوری است که هر دو را می‌توان در صورت‌بندی‌های «منطقی» و «شهودی» ارائه نمود و در پی پاسخ‌گویی به آن‌ها برآمد. اگر هر یک از این صورت‌بندی‌های مسئلۀ شرّ تا حد زیادی نیرومند باشد، می‌تواند توانایی خداوند برای آشکارسازی وجود خود را به روشی عقلانی مسدود کند، که به‌نوبۀ خود مشکل شهودی اختفای الهی را تضعیف خواهد کرد. معمولاً هم خداناباوران و هم خداباوران این امر را بدیهی می‌دانند که خداوند در هر موقعیتی می‌تواند وجود خود را به شیوه‌ای غیرقابل تردید عقلانی برای هر کسی که قادر و مایل باشد آشکار کند و این سوال پیش می‌آید که آیا می‌توان او را در خودداری از انجام این کار مبرا دانست یا خیر؟ و چگونه؟ خداباوران استدلال می‌کنند که توجیهات کافی در دسترس است، در حالی که ملحدان استدلال می‌کنند چنین نیست. تعداد کمی همچون کینگ، راهبرد جایگزین برای استدلال آوردن را به‌کار گرفته‌اند که شاید حتی خداوند نیز قادر به آشکار کردن وجود خود برای همۀ افراد غیرمقاوم به شیوه‌ای بی‌شک منطقی نیست. شلنبرگ نیز با بیان صورت‌بندی منطقی و به‌دنبال آن صورت‌بندی شهودی در خصوص مسئلۀ اختفای الهی، به این مسئله به‌عنوان مسئله‌ای مجزا و موثر در خداناباوری می‌پردازد. از آنجایی که در سال‌های اخیر، مسئلۀ شرّ و نیز مسئلۀ اختفای الهی مورد اقبال مولفین و مترجمین قرار گرفته، اما نوشته‌های نسبتاً کمی دربارۀ ارتباط بین این دو به رشته تحریر درآمده است، نوشتار حاضر به شیوۀ توصیفی- تحلیلی به بیان صورت‌بندی‌های عقلانی و شهودی هر یک و ارتباط آن‌ها با یکدیگر و تبیین و تحلیل آرای اندیشمندان صاحب‌نظر از جمله شلنبرگ، کینگ و هیک در این زمینه خواهد پرداخت و در پی این است که نشان دهد برخلاف دیدگاه آنان، با تکیه بر دو مسئلۀ «شرّ سیستماتیک» و «خوش‌بینی وجودی»، پنهان بودن خداوند قرینه‌ای برای کذب خداباوری نیست و وجود شرّ در عالم در نهایت به احتجاب یا عدم حضور علت عالم منتهی نمی‌گردد.