نقدهای جان کِکْس به سه تفسیر اصلی از شرّ اخلاقی

جان ککس، فیلسوف معاصر آمریکایی، از موضع غیردینی به موضوع «شرّ» می‌پردازد. او سه تفسیر اصلی را از شرّ اخلاقی برمی‌شمارد و آن‌ها را نقد می‌کند: (1) شرّ انحراف از خیر است و هیچ انسانی آگاهانه شرّ را انجام نمی‌دهد. مبنای این تفسیر این فرض مابعدالطبیعی است که در پس ظاهر جهان، واقعیتی فراحسی وجود دارد که در آن نظامی اخلاقی حاکم است. این تفسیر درست نیست: اول، قرینه‌ای برای وجود این واقعیت فراحسی وجود ندارد. دوم، به‌جای اینکه شرّ را انحراف از خیر بدانیم می‌توانیم خیر را انحراف از شرّ بدانیم. (2) شرّ موهوم است و واقعیت ندارد. علت اینکه انسان‌ها دچار توهم شرّ می‌شوند این است که امیال منحرف‌شدۀ آنان با نظام اخلاقی مغایر است و به همین دلیل نمی‌توانند ارضاء شوند و ما ناکامی این امیال را شرّ می‌پنداریم. این تفسیر درست نیست: اول، امیالی وجود دارند که منحرف نشده‌اند اما ارضاء نمی‌شوند و ناکامی آن‌ها شرّ واقعی است. دوم، باورهای اخلاقی و زندگی متمدنانه اقتضا می‌کنند که دست‌کم برخی از شرور واقعی باشند. (3) شرّ برای وجود یا درک خیر ضروری است، زیرا خیر فقط در تقابل با شرّ می‌تواند وجود داشته باشد یا درک شود. این تفسیر درست نیست: اول، خیر بدون شرّ می‌تواند وجود داشته باشد. دوم، برای درک خیر نیازی به وجود شرّ نیست، زیرا تجسم‌های خیالی شرّ و همچنین امر خنثی یا بی‌طرف کفایت می‌کنند. ککس نتیجه می‌گیرد که هر سه تفسیر با این فرض شروع می‌شوند که خیر اصل است و سپس بیهوده تلاش می‌کنند تا فراگیری شرّ را توضیح دهند. از نظر او ما باید واقعیت و فراگیری شرّ را بپذیریم و به جای ارائۀ تبیین مابعدالطبیعی بکوشیم تا با بهبود وضعیت زندگی انسان‌ها و اصلاح شخصیت آنان، از مقدار شرّ بکاهیم.