بررسی تاثیر طرح‌های ساماندهی رودخانه بر تراز سطح آب به کمک نرم‌افزار hec-ras (مطالعه موردی: باراندوزچای)

اجرای طرح‌های ساماندهی رودخانه و کنترل سیلاب، مستلزم تعیین مشخصه‌های هیدرولیکی جریان با توجه به شرایط حاکم بر رودخانه‌ها می‌باشد. امروزه استفاده از مدل‌های ریاضی و ابزارهای شبیه‌سازی رودخانه از نیازهای بنیادی در طراحی هیدرولیکی رودخانه است که استفاده از این ابزارها قضاوت مهندسی را راحت‌تر و با صرفه‌جوئی اقتصادی بیشتری همراه بوده و چاره‌ای نو جهت کنترل و مدیریت آن می‌باشد. ساخت سازه‌های مهندسی رودخانه علاوه بر تاثیر بر مورفولوژی رودخانه در محدوده اجرای طرح، مناطق بالادست و پائین‌دست را نیز تحت تاثیر قرار داده که توجه به این تغییرات در ارائه طرح‌های آتی مهندسی رودخانه ضروری می‌باشد. در تحقیق حاضر به بررسی جریان‌های سیلابی رودخانه باراندوزچای در بازه بابارود-دربرود از استان آذربایجان غربی پرداخته شد. رودخانه مورد اشاره از گذشته تاکنون شاهد جریان‌های سیلابی قابل ملاحظه‌ای بوده و از این‌رو از دیدگاه سیلاب بسیار حائز اهمیت می‌باشد. پس از بررسی‌های مختلف مورفولوژیکی، هیدرولیکی و همچنین انجام شبیه‌سازی هیدرولیکی توسط نرم‌افزار hec-ras، مشخصات هیدرولیکی جریان بررسی و همچنین اثر ساماندهی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که احداث طرح ساماندهی سبب کاهش خسارات سیل، رفع موانع و لایروبی مجرا شده و در نتیجه سرعت‌ در بازه موردنظر نسبت به حالت قبل از ساماندهی به‌طور متوسط در حدود 11% و 17% در دوره بازگشت‌های 25 سال و 100 سال افزایش پیدا کرد، متعاقباً به تناسب سرعت، عدد فرود، نیروی برشی و کنش افزایش و مقادیر سطح جریان و ارتفاع آب کاهش‌یافته است. همچنین مقایسه نتایج دبی و حجم ورودی جریان به داخل مجرا نشان می‌دهد که حداکثر مقادیر در بازه موردنظر با حرکت در جهت جریان، در اثر تاثیر عملیات ساماندهی، کاهش‌یافته و نشان از افزایش ظرفیت میزان آبگذری رودخانه دارد.