لیسونیت‌ها در مجموعه افیولیت ملانژی بافت چهارگنبد و ارزیابی پتانسیل کانه‌زایی آنها

مجموعه افیولیت ملانژی بافت – چهارگنبد در جنوب استان کرمان با دارا بودن گسلش های متعدد یک زون به شدت دگرشکل شده است که در امتداد زون‌های گسلی سرپانتینی شدن دینامیک و لیسونیتی شدن را تجربه کرده است. لیسونیت‌ها گاه با سرپانتینیت‌ها و گاه به تنهایی حضور دارند. لیسونیت‌های همراه با زون‌های سرپانتینیتی عمدتاً سست، خرد شونده، متورق و لمس صابونی دارند و لیسونیت‌های بدون همراهی سرپانتینیت‌ها برونزد برجسته داشته، سخت بوده و لمس زبر دارند. کانی شناسی لیسونیت‌های مورد پژوهش نشان داد که آنها از کوارتز و کلسیت به همراه مقدار اندکی دولومیت تشکیل یافته‌اند که مقادیر جزئی تا متوسط با سرپانتین نوع لیزاردیت – کریزوتیل و تالک همراهی می‌شوند و فوشزیت و منیزیت در آنها شناسایی نشدند. بر اساس مطالعات کانی‌شناسی و ژئوشیمی عناصر اصلی، لیسونیت‌های مورد پژوهش در دو گروه سیلیسی-کربناتی (تا 66 درصد وزنی sio2؛ تا 13 درصد وزنی cao، و تا 20 درصد وزنی l.o.i) و کربناتی (تا 55 درصد وزنی sio2 ؛ تا 15 درصد وزنی cao، و تا 14 درصد وزنی l.o.i) گروه بندی می‌شوند و لیسونیت سیلیسی (تا 71 درصد وزنی sio2؛ تا 4 درصد وزنی cao و تا 6 درصد وزنی l.o.i) کمتر شناسایی گردید. طلا بی‌هنجاری ژئوشیمیایی بااهمیتی در لیسونیت­های سیلیسی-کربناتی (تا ppb 200) و سیلیسی (ppb 300) نشان داده لیکن از مس بسیار فقیر هستند. با توجه به حدوث دگرگونی در حد رخساره شیست سبز بالایی-آمفیبولیت در مجموعه افیولیت ملانژی بافت، خاستگاه محلول­های گرمابی لیسونیت­زا احتمالا واکنش­های دگرگونی آب‌زا هستند که سیلیکا و کربنات به همراه عناصر کانسارساز مانند طلا را از سنگ بستر فرامیفیک-میفیک شسته و با صعود در امتداد زون‌های بُرشی باعث لیسونیتی شدن سنگ‌های سرپانتینیتی و بروز آنومالی طلا در آنها گشته است.