رگچه‌های نوع a در بخش ژرف معدن مس پورفیری میدوک، شهربابک، استان کرمان

ریلاگ و مطالعه میکروسکوپی مغزه‌های اولین گمانه اکتشافی ژرف در معادن ایران با ژرفای 2036 متر در مرکز معدن مس پورفیری میدوک در استان کرمان منجر به شناسایی رگچه‌های متعدد کوارتز-انیدریت-سولفید مس از نوع a در دگرسانی پتاسیک بخش ژرف این معدن گردید. در پژوهش حاضر، این رگچه‌ها که به‌عنوان خانواده رگچه‌های نوع a نامیده شدند، از فراوانی بالایی برخوردار بودند که سازگار با جایگیری کانسار پورفیری میدوک در ژرفای کم پوسته زمین (حدود 8/2 کیلومتر) می‌باشد. براساس ترکیب کانی‌شناسی، روابط قطع‌شدگی و بازشدگی، رگچه‌های خانواده نوع a به چهار نسل a1، a2، a3 و a4 گروه‌بندی شدند. در نوع a1، مگنتیت و بیوتیت گرمابی، رگچه کوارتزی را همراهی می‌کنند در حالی که در رگچه‌های نوع a2، مگنتیت حضور ندارد و تنها بیوتیت در داخل رگچه و به‌صورت غشاء دگرسانی اطراف آن ظاهر می‌شود. در رگچه‌های نوع a3، فلدسپار پتاسیم گرمابی کانی غالب داخل و پیرامون رگچه‌های کوارتزی است و از میزان بیوتیت بسیار کاسته می‌شود. رگچه‌های نوع a4 که با فراوانی چشمگیر کالکوپیریت نسبت به رگچه‌های قبلی مشخص می‌شوند، نسل‌های قبلی را قطع کرده‌اند و به‌نظر می‌رسد مرحله اصلی نهشت مس در گام آغازین کانی‌سازی گرمابی با این رگچه‌ها اتفاق افتاده باشد. با توجه به مجموعه کانیایی گرمابی منحصر به هر نسل از رگچه‌های شناسایی شده، در پژوهش حاضر استنباط شده است که رگچه‌های نوع a1 و a2 در داغ‌ترین مرحله کانی‌سازی گرمابی از 650 تا 550 درجه سانتی‌گراد و سپس با کاهش تدریجی دمای سیال و حاکم شدن شرایط برای پایداری فلدسپار پتاسیم به‌جای مگنتیت و بیوتیت، رگچه‌های نوع a3 در دامنه دمایی کمتر از 550 درجه سانتی‌گراد تا 450 درجه سانتی‌گراد شکل گرفته باشند. کاهش تدریجی دمای سیال گرمابی (از450 تا 350 درجه سانتی‌گراد) همراه با افزایش در دسترس قرار گرفتن گوگرد احیایی نهایتاً منجر به شکل‌گیری رگچه‌های کوارتزی غنی از کالکوپیریت در آخرین نسل از رگچه‌های خانواده نوع a (a4) گردید که نسل‌های قبلی رگچه‌های خانواده a و رگچه‌های مرحله پیش از کانی‌سازی را قطع نمودند.