کاربرد آنالیز فاکتوری چند مرحله‌ای در جداسازی آنومالی‌های ژئوشیمیایی محدوده شهرک ربط، شمال غرب ایران

کاربرد روش‌‌های آمار چند متغیره به ویژه آنالیز فاکتوری در شناسایی عناصر مرتبط با کانی‌سازی به طرز موفقیت آمیزی گزارش ‌شده است. آنالیز فاکتوری چند مرحله‌ای نوعی از آنالیز فاکتوری است که با حذف عناصر با بارهای کمتر از 6/0 در مراحل متوالی، علاوه بر کاهش چشم‌گیر ابعاد فضای جستجو، عناصر با اهمیت در کانی‌سازی را مشخص می‌سازد. منطقه مورد مطالعه در این پژوهش، برگه زمین‌شناسی 1:50000 شهرک ربط (آلوت) در جنوب استان آذربایجان غربی در حوزه شهرستان سردشت واقع شده و دارای کانسارها و نشانه‌های معدنی مهم طلا در ارتباط با پهنه‌های برشی است. در این محدوده، 203 نمونه ژئوشیمیایی از رسوبات آّبراهه‌ای برداشت‌ و برای 20 عنصر آنالیز شده‌است. پس از انجام پیش‌پردازش‌های آماری متداول مانند جایگزینی داده‌های سنسورد و خارج از ردیف، با استفاده از تبدیل لگاریتم سه‌پارامتری داده‌‌ها نرمال شد. سپس برای حذف اثر مولفه سنگ‌زایی با استخراج سنگ بالادست حوضه آبریز هر نمونه، شاخص غنی‌شدگی هر عنصر برای هر نمونه به دست آید. در نهایت با انجام آنالیز فاکتوری در دو مرحله بر روی مقادیر شاخص غنی‌شدگی‌ و رسم نقشه آنومالی فاکتور مربوط به طلا و عناصر ردیاب، مناطق مرکزی برگه مستعد اکتشافات تکمیلی در مراحل بعدی شناخته شد. تحلیل نقشه‌های فاکتوری نشان‌داد که مناطق آنومالی با ساختارهای زمین‌شناسی مرتبط با تشکیل طلا انطباق بالایی دارند و در نهایت کاربرد این روش نشان‌داد که استفاده از آنالیز فاکتوری چند مرحله‌ای با سرعت و دقت بالا، عناصر مرتبط با کانی‌سازی و محل احتمالی آن‌را مشخص می‌سازد.