مروری بر مدل‌های پیش‌بینی خردایش سنگ ناشی از انفجار در معادن روباز ایران

پیش‌بینی خردایش سنگ ناشی از انفجار و کنترل عوامل نامطلوبی نظیر عقب‌زدگی و پرتاب سنگ، نقش اساسی در بهینه‌سازی فرآیندهای معدنی، کاهش هزینه‌ها، افزایش ایمنی و کاهش اثرات زیست‌محیطی ایفا می‌کند. این پژوهش به بررسی 54 مطالعه معتبر در ایران در زمینه خردایش سنگ و اثرات نامطلوب انفجار پرداخته است. یافته‌ها نشان می‌دهند که سنگ‌های مس و آهن، با سهم‌های 43 و 34 درصد، به‌عنوان مهم‌ترین مواد معدنی موردمطالعه قرار گرفته‌اند. همچنین، روش‌های شبکه‌های عصبی و رگرسیون به ترتیب با 26 و 23 درصد، پرکاربردترین ابزارهای پیش‌بینی در این پژوهش‌ها بوده‌اند. 51 درصد از مطالعات بر روی فرآیند خردایش سنگ تمرکز داشته و 22 و 19 درصد به اثرات نامطلوبی نظیر عقب‌زدگی و پرتاب سنگ پرداخته‌اند. بررسی متغیرهای کلیدی در انفجار نشان داد که حدود 71 درصد از پژوهش‌ها به متغیرهای مرتبط با الگوی انفجار، نظیر فاصله‌گذاری چال‌ها و ردیف‌ها، اختصاص یافته‌اند. بررسی سال‌های انتشار پژوهش‌ها نشان می‌دهد که برخلاف انتظار، توجه به این حوزه در سال‌های اخیر کاهش یافته است. این نتایج بیانگر کاهش اهمیت مطالعه و بهینه‌سازی فرآیندهای انفجار در صنعت معدن بوده و بر لزوم جلب‌توجه بیشتر و توسعه تحقیقات در این زمینه تاکید می‌کند.