بررسی روند پیوستن نیروی هوایی ارتش شاهنشاهی به انقلاب اسلامی؛ با تکیه‌بر اسناد و روزنامه‌ها

با قدرت‌گیری رضاشاه، توجه حکومت به نیروهای نظامی کشور افزایش پیدا کرد و ساختار نظامی ارتش ایران بنیان گذاشته شد. تشکیل نیروی هوایی در دوره رضاشاه و تقویت همه‌جانبه آن در دوره محمدرضا شاه از مهم‌ترین تحولات نظامی ایجادشده در ساختار ارتش ایران در دوره پهلوی بود. هرچند که با وجود تمامی توجهات معطوف‌شده به نیروی هوایی و بودجه و امکانات بالایی که در اختیار این نیروی نظامی قرار داشت، به دلایل گوناگون شکاف و انشقاق درونی در این سازمان به‌صورت روزافزون گسترش پیدا کرد و در آستانه انقلاب اسلامی به اوج خود رسید. در این مقاله تلاش شده است تا با روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه‌بر روزنامه‌ها، اسناد و منابع موجود، وضعیت نیروی هوایی ارتش ایران در عصر پهلوی و نقش آن در پیروزی انقلاب اسلامی موردبررسی قرار گیرد. یافته‌های پژوهش حاضر حاکی از آن است که رسته‌های مختلف نیروی هوایی، به‌ویژه همافران، با آگاهی از تبعیضات درون‌سازمانی و ساختار معیوب ارتش ایران به‌تدریج از بدنه اصلی ارتش فاصله گرفتند و در جریان پیروزی انقلاب اسلامی در کنار مردم به مبارزه با نظام شاهنشاهی پرداختند که این همراهی از دلایل تسریع در روند پیروزی انقلاب بود.

investigating the process of joining the imperial army air force to the islamic revolution; relying on documents and newspapers

to reza shah’s rise to power, the government’s attention to the country’s military forces increased and the military structure of the iranian army was established. the formation of the air force during the period of reza shah and its comprehensive strengthening during the period of mohammad reza shah was one of the most important military developments in the structure of the iranian army during the pahlavi period. but, in spite of all the attention paid to the air force and the high budget and facilities available to this military force, due to various reasons, the internal split and division in this organization expanded day by day and reached its peak on the eve of the islamic revolution. in this article, an attempt has been made to investigate the situation of the iranian air force in the pahlavi era and its role in the victory of the islamic revolution by using descriptive-analytical methods and relying on newspapers, documents and available sources. the findings of the present research show that the different ranks of the air force, especially the homafars, being aware of the internal discrimination and the defective structure of the iranian army, gradually distanced themselves from the main body of the army and during the victory of the islamic revolution, they fought against the imperial system alongside the people, which accompaniment was one of the reasons for accelerating the victory process of the revolution.