جایگاه دانشجویان در شاخه مشهد سازمان مجاهدین خلق(بهمن1357تا 1360)

شناخت ترکیب و وزن نیروهای اجتماعی از زمینه های مهم فهم تحولات سیاسی و اجتماعی است. پایگاه طبقاتی بازیگران تاریخ معاصر به ویژه سال های حکومت محمدرضا پهلوی و انقلاب اسلامی دچار تغییراتی مانند گسترش دایره و میدان اثرگذاری آنها شد. از جمله دانشجویان به عنوان بخشی از نخبگان میانی از اهمیت بالایی برخوردار شده و کنشگر قابل اعتنایی شدند. گروه ها و احزاب سیاسی از جمله سازمان مجاهدین خلق تلاش بسیاری برای جذب آنها انجام دادند. این پژوهش درصدد پاسخ به این پرسش است که چرا دانشجویان مورد توجه خاص سازمان مجاهدین‌خلق و از جمله شاخه مشهد قرار گرفته و پیامدهای حضور این قشر در سازمان چیست؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد قابلیت‌های دانشجویی مانند نداشتن دغدغه معیشت و فراغت نسبی از مسئولیت های معیشتی، میل به مشارکت سیاسی، بستر دانشجویی و تعلق سازمان به محیط دانشجویی و استمرار این حضور و نیز شادابی و تحرک عمل این قشر عمده دلایلی بودند که سبب شد سازمان بخش مهمی از بار تشکیلات و عملکرد خود را بر دوش آنها بگذارد، امری که در تمام شاخه های شهرستانی سازمان و از جمله مشهد نیز قابل مشاهده بود. شاخه مشهد این سازمان به دلایلی، از بهمن 1357 و حتی اندکی پیش از آن، تا پایان تحرکات خود در فاز نظامی، موجودیتی بسیار وابسته به اعضای دانشجویی خود داشت. روش تحقیق در این مقاله روش پژوهش توصیفی-تحلیلی، بر مبنای اسناد، مطبوعات و کتاب ها است.

the position of students in the mashhad branch of the mko (1357-1360)

understanding the composition and weight of social forces is one of the important fields for understanding political and social developments. the class base of actors in contemporary history, especially during the years of mohammad reza pahlavi’s rule and the islamic revolution, underwent changes such as the expansion of their circle and field of influence. among them, students have become highly important as part of the middle elite and have become notable activists. political groups and parties, including the mko, made great efforts to attract them. this research seeks to answer the question of why students have been given special attention by the mko, including the mashhad branch, and what are the consequences of this group’s presence in the mko. the research findings show that student capabilities such as not having to worry about livelihood and being relatively free from livelihood responsibilities, desire for political participation, student base and the mko belonging to the student environment and the continuity of this presence, as well as the vitality and dynamism of this group were the main reasons that caused the mko to place a significant part of its organizational and performance burden on them. this was visible in all the city branches of the mko, including mashhad. for some reasons, the mashhad branch of mko had an existence that was very dependent on its student members from bahman 1978 and even a little before that, until the end of its movements in the military phase. the research method in this article is a descriptive-analytical research method, based on documents, press, and books.