تبادل تمدنی؛ نزاعی بر سر امکان یا امتناع

نخستین مواجهه ما با تمدن غرب در قامت تقابل نظامی و صنعتی هویدا گشت که حاکمان به جهت تصور عقب ماندگی ایران و جبران آن، تصمیم به اعزام دانشجو به کشورهای غربی نمودند. آنها راه توسعه یافتگی و پیشرفت ایران را در آیینۀ مدرن شدن ایران می‌دیدند، اما تاریخ در سال 57 به گونه‌ای دیگر رقم خورد و انسان جدیدی ظهور کرد که آرمان، طلب و تمنایش متفاوت از انسان مُدرن بود. یکی از چالش‌های اساسی انسان عصر انقلاب اسلامی در مباحث تمدنی، نحوه مواجهه با تمدن غرب است؛ آیا می‌بایست تمدن غرب را به صورت کامل پذیرفت، آیا باید آن را رد کرد؟! آیا می‌توان با تمدنی که متناسب با فرهنگ و زیست تاریخی ما رقم نخورده، ارتباط برقرار کرد و آن را برگزید؟ آیا اساساً‌ تبادلی میان عالم ما و عالم غرب رقم خواهد خورد؟ عده‌ای قائل به ذات‌گرایی تمدن غرب شده‌اند که در این صورت، امکان تبادل تمدنی ممتنع است و عده‌ای دیگر تمدن غرب را در اراده‌گرایی خلاصه کرده‌اند که از لوازم آن پذیرش کامل تمدن غرب و به تحویل بردن اقتضائات تمدنی در اراده افراد است. در این میان نسبت‌گرایی نیز از جمله مواردی است که می‌تواند افقی در تبادل تمدنی باز کند. مراد از نسبت‌گرایی، برقراری نسبت وجودی با تمدن است. «وجودی» دانستن ساخت تمدن به این معناست که تمدن در حین زندگی روزمره انسان‌ها ساخته می‌شود. چرا که در زندگی جاری است که انسان ها با تمام وجود خود حاضرند نه صرفا با ذهن یا اعتقاد خود.

civilization exchange; dispute over possibility or refusal

television is a subject that has been repeatedly studied and investigated by scientists and has been researched from different angles such as sociology and psychology. one of the approaches to studying this important issue is the philosophical approach. in this article, from a philosophical point of view, television as a technology, based on the viewpoint of four thinkers: marx, heidegger, burgman and feinberg, has been examined. of course, these philosophers of technology have not commented on television as a technology; rather, it is based on the foundations of each of their views about television. based on the principles of marx, the role of television in value addition is the focus of analysis. from heidegger’s point of view, television can be studied as a type of development and awareness. according to borgman, the necessity of searching about the relationship between information and reality, as well as the relationship between subject and object, as well as the topic of focal objects can be inferred about television. and from feinberg’s point of view, the role of capitalist values and democratic values in television production is important. after examining these four points of view, conclusions are made regarding the value or neutrality of television based on the explanations made.