بررسی نقش فلسفه اسلامی و جایگاه آن در تمدن اسلامی

این پژوهش به بررسی نقش فلسفه در تمدن اسلامی می‌پردازد. سوال اصلی این است که «فلسفه اسلامی چه نقش و جایگاهی در پیش‌برد تمدّن اسلامی داشته است؟». برای پاسخ به این پرسش با استفاده از روش تحقیق گردآوری اطلاعات به شیوه کتاب‌خانه‌ای و روش تحلیلی عقلی به بررسی نقش فلسفه در تمدن اسلامی پرداخته شده است. نتیجه تحقیق حاضر عبارت است از: 1) فلسفه تعاریف متعددی دارد و اساس این تحقیق، بر مفهوم فلسفه به‌مثابه روشی عقلی در راستای در بررسی احکام کلی هستی قرار داده شده است؛ 2) ازجمله نقش‌های حیاتی فلسفه در پیشرفت تمدن، کمک به هویت‌سازی فرهنگی برای جامعه است؛ 3) نقش حیاتی دیگر فلسفه در زمینه تمدّن، زمینه‌سازی برای ساختن نظام فکری است؛ 4) سومین نقش فلسفه، مهیاساختن زمینه برای اصلاح زندگی اجتماعی از راه مقابله با انحرافات فکری؛ مانند نیهیلیسم، نسبی‌گرایی و شکاکیّت است؛ 5) چهارمین نقش اساسی فلسفه در تمدّن، برآوردن نیاز فطری انسان به دانستن واقعیات است؛ 6) پنجمین کارکرد اساسی فلسفه در تمدّن، کمک به ایجاد گفت‌وگو بین تمدن‌های مختلف از یک سو و بین جریان‌های فکری مختلف در چارچوب تمدن اسلامی ازسوی دیگر است. اگر فلسفه اسلامی به‌دنبال تاثیرگذاری بیش‌تر بر تمدن اسلامی است، باید به‌دنبال تاثیرگذاری در عرصه‌های مختلف اجتماعی، آموزشی، سیاسی و ... باشد تا نیازهای جامعه اسلامی کنونی را برآورده کند.

investigating the role of islamic philosophy and its place in islamic civilization

the humanities claim to describe the reality of man and society. and considers himself responsible for explaining relationships, drawing goals, and expressing how to achieve those goals. therefore, it is necessary for human beings to be properly recognized as the central subject of these studies. who is a human being? what are its features? how much does his voluntary will and behavior affect his ultimate happiness and perfection? and what is the role of humanities in his evolution and in the construction of islamic civilization? according to allameh mesbah yazdi, islamic humanities are of special importance due to the definition of religion and its unique role in explaining human happiness and misery and its close relationship with human voluntary behavior and the role of humanities in thinking and life style and ultimately human happiness and misery. the humanities are based on the foundations of fundamental thought and ideas and form the basis of human civilizations. understanding these ideas and how they affect the humanities shows the exact points of confrontation between islamic civilization and western culture. in his view, it is not correct to study empirically enough human relations and phenomena. rather, reason and experience in many cases do not understand the relationship between human actions and their afterlife. on the other hand, by proving the single soul to man, the concept of happiness and its extension is beyond the framework of the material world, we will need to refer to divine revelation as a method and a valid source of knowledge. in this article, we have attempted to examine the foundations of islamic anthropology from the point of view of the thinker, allameh mesbah yazdi and to play its role in islamic humanities.