تحلیل تلمیحات مذهبی در گفتمان دادگاه از دیدگاه زبان‌شناسی حقوقی

تلمیح ابزاری گفتمانی و کاربردی‌ست که بر پایۀ تناسب‌های معنایی واژه‌ها شکل گرفته و کلام گوینده را تقویت می‌نماید. در این مقاله نقش گفتمانی «تلمیح مذهبی» در مکالمات قُضات و متهمان در دادگاه از دیدگاه زبان‌شناسی حقوقی بر اساس نظریۀ مک‌منامین بررسی شده است. بدین منظور با تحقیقی توصیفی-تحلیلی، پنجاه صحنۀ تصویری از جریان دادرسی در دادگاه‌های پخش‌شده از صداوسیما، و برنامه‌های مستند مشاهده، و یادداشت‌برداری شد. داده‌ها جمع‌آوری، و به صورت توصیفی تجزیه‌وتحلیل گردید. نتایج حاکی از آن بود که تلمیح مذهبی از رایج‌ترین انواع گفتمان در دادگاه‌هاست که قُضات و متهمان یکسان از آن استفاده نمی‌کنند. هم‌چنین نتایج نشان داد که تفاوت معناداری میان قضات و متهمان از نظر کاربرد تلمیح مذهبی وجود دارد. قضات بیشتر از تلمیحات قرآنی و حدیث؛ و متهمان بیشتر از تلمیحات تاریخی، داستانی، اَمثال و مثل‌های عامیانه استفاده می‌کنند که بیان‌کنندۀ بازتاب وضعیت فرهنگی آن‌ها در شرایط مختلف، و ذهنیت متفاوت افراد است. نتایج این پژوهش را می‌توان در تربیت قضات و وکلا، یا در کارگاه‌های آموزش حقوقی به کار گرفت که در روند دادرسی موثر خواهد بود.

a forensic linguistics perspective on religious allusions in courtroom discourse

allusion is a discursive tool which operates on the semantic congruity of words and plays a crucial role in advancing the speaker’s objectives. this study delves into the discursive significance of “religious allusions” in the context of courtroom interaction between judges and defendants from a forensic linguistics perspective, drawing insights from mcmenamin’s framework. employing a descriptive-analytical research approach, this study examined a corpus consisting of 50 video clips featuring courtroom proceedings from iranian tv programs and documentaries. the findings revealed that religious allusions are commonly employed in these legal settings. furthermore, the findings highlighted notable difference in the usage of religious allusions between judges and defendants. judges predominantly draw upon quranic and hadith allusions, whereas defendants tend to rely on historical, narrative, and folklore references, reflecting their distinctive perspectives and cultural backgrounds. the implications of this investigation suggest that legal professionals would benefit from educational workshops to enhance their understanding of this linguistic phenomenon, ultimately fostering smoother court proceedings.