مولفه‌های شاخصِ واژگانی در رویکرد لیکاف در رمان‌های شیوا ارسطویی و سیمین دانشور با تاکید بر «دشواژه‌ها، رنگ‌واژه‌ها و سوگندواژه‌ها»

در سال‌ های اخیر با رونق مطالعات میان‌ رشته‌ ای «ادبیات و زبان شناسی»، مباحثی مانند «ادبیات مردانه»، «ادبیات زنانه» و «مردانه‌ نویسی» و «زنانه ‌نویسی» مدّنظر پژوهشگران قرار گرفته است. اهمیت اصلی این ‌گونه مطالعات توجه به رابطۀ میان «زبان» و «جنسیت» است. با توجه به اهمیت رمان به‌ویژه رمان ‌های زنان، مطالعۀ شاخص ‌های زبانی مرتبط با مقولۀ جنسیت می تواند در مسیر مطالعات سبک‌شناسی ادبی آثار زنان راهگشا و موثر باشد. در این پژوهش اختلافات زبانی شخصیت ‌های زنان و مردان به لحاظ شاخص واژگانی در رمان‌های دانشور و ارسطویی به شیوه‌ توصیفی – تحلیلی بررسی شد. پرسش اصلی پژوهش چنین بود: در بافت متنی داستان‌ های دانشور و ارسطویی، تفاوت میان زبان «زنان» و «مردان» در قالب شاخص واژگانی چگونه نمود یافته است؟ یافته ‌ها حاکی از آن است که در بافت متنی رمان‌ های دانشور و ارسطویی، زبان زنان به لحاظ واژگان و اصطلاحات متفاوت از زبان مردان بازنمایی شده است. در مواردی کاربرد پارامترهای واژگانی بازنمایی ‌شده در داستان‌های دانشور و ارسطویی با شاخص‌های مدّنظر لیکاف همخوانی دارد و در مواردی نیز با آن‌ها مطابقت ندارد. ازآنجاکه در هر 4 رمان زنی دربارۀ زنان می‌ نویسد، بسامد استفاده از واژگان مخصوص زنان زیاد است. از دیگر ویژگی‌ های زبان زنان در این رمان‌ ها استفاده از تصویرگری دقیق و جزئی‌نگر، و بهره ‌گیری از رنگ واژه های متعدد است. زن ‌های هر دو رمان به دلیل اعتمادبه‌نفس کمی که حاصل زیستن در جوامع مردسالار است از تردیدنماها، تشدیدکننده‌ها و تقریب‌نماهای بیشتری استفاده می‌کنند و از طریق پرهیز از به‌کارگیری دُشواژه ‌ها و استفاده از سوگندواژه‌ها، زبانی مودبانه را برای گفت گوهای خویش برمی‌گزینند که نشانگر ساختارهای زبانی گویندگان محتاط و فرودست است.

a study of prominent lexical components proposed by lakoff in the novels of shiva arastui and simin daneshvar, with a special focus on taboo words, color words, and oath words

in recent years, interdisciplinary studies in literature and linguistics have gained momentum, particularly focusing on topics such as “masculine literature,” “feminine literature,” “masculine writing,” and “feminine writing,” which have captured the attention of researchers. these studies primarily explore the relationship between language and gender. within this context, the analysis of linguistic features related to gender becomes instrumental in the stylistic examination of women’s literary works, especially novels. this research investigates the linguistic disparities in terms of prominent lexical components between female and male characters in the novels of daneshvar and arastui using a descriptive-analytical approach. the main research question is as follows: how do linguistic differences between women and men manifest in terms of lexical components within the narrative structure of daneshvar’s and arastui’s novels? the findings indicate that the language employed by female characters in the narrative contexts of these novels differ in terms of vocabulary and idiomatic expressions from that of male characters. while some lexical parameters correspond to lakoff’s linguistic features, others deviate from them. as all four novels are penned by women and revolve around female experiences, there is a notable prevalence of women-specific vocabulary. another characteristic of women’s language in these novels is the utilization of precise and detailed imagery, along with inclusion of multiple color words. the female characters of both novelists, influenced by their lack of confidence resulting from patriarchal societies, employ more hedges, intensifiers, and approximations. additionally, they opt for polite language in their conversations, avoiding the use of taboo words and oath words, which reflects linguistic structures used by cautious and subordinate speakers.