تاثیرمحیط‌های کشت پایه و مواد تنظیم کننده‌ رشد در پرآوری و پینه‌زایی ریزنمونه‌های قره‌قاط (vaccinum arctostaphylos l.)

قره قاط (vaccinum arctostaphylos l.)، تنها گونه درختچه ای جنس وکسینیوم در ایران است که در جنگل های شمال رشد می کند. این تحقیق برای بررسی تاثیر محیط ‌های کشت پایه‌ مختلف و مواد تنظیم کننده رشد، دراستقرار، پرآوری و پینه زایی ریزشاخساره های قره قاط در شرایط درون شیشه ای انجام شد. در پرآوری ریزشاخساره ها، از سه نوع محیط کشت پایه‌ an ، qlو ms 1.2 و چهار غلظت زآتین صفر (شاهد)، 1، 2 و 3 میلی گرم بر لیتر به همراه غلظت ثابت 0.2 میلی گرم بر لیتر اسید ایندول استیک (iaa)  در هر محیط کشت پایه در همه تکرارها استفاده شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه‌ کاملا تصادفی در 4 تکرار انجام گرفت. برای پینه زایی ریزشاخساره ها، از محیط کشت پایه ql1.2 با دو غلظت (10 و 20 میکرومولار) از زآتین، tdz و bap به همراه naa با سه غلظت (1، 5 و 10 میکرومولار) بصورت طرح آزمایشی کاملا تصادفی با پنج تکرار استفاده شد. در آزمایش ها، شاخص های طول و تعداد شاخساره، تعداد گره و برگ های تشکیل شده، درصد و تعداد روز تا پینه‌زایی ارزیابی شد. نتایج نشان داد که تعداد شاخساره ریزنمونه های رشد کرده در محیط کشت پایه با هم اختلاف معنی داری نداشتند اما طول شاخساره در ریزنمونه، در محیط کشت پایه an بیشتر از سایر محیط های کشت پایه بود. این در حالی است که نوع محیط کشت پایه روی تعداد برگ، اثرات معنی داری نشان داد، طوری که محیط کشت پایه an دارای بیش ترین تعداد برگ بود و از لحاظ تعداد گره، محیط های کشت پایه ms1.2 و an عملکردی بهتر از ql داشتند. غلظت سه میلی گرم بر لیتر زآتین در محیط کشت پایه ms 1.2 در طول شاخساره و غلظت یک میلی گرم بر لیتر زآتین در محیط کشت پایه an بهترین عملکرد را درتعداد شاخساره، تعداد برگ و تعداد گره تشکیل شده داشت. در القای پینه زایی، زآتین بهترین عملکرد را داشته و bap زود بازده ترین تنظیم کننده رشد از لحاظ زمان پینه زایی بود.

the effects of basal media and plant growth regulators on the microshoots proliferation and callus induction of cranberry (vaccinum. arctostaphylos l.) explants

cranberry (vaccinium arctostaphylos l.) is the only shrub species of the genus vaccinium in iran and grows in northern forests. this study was carried out to evaluate the effect of different basal culture media and growth regulators on the establishment, proliferation and callus induction of cranberry micro-shoots under in vitro conditions. in the proliferation of microshoots, three types of basal culture media, an, ql and ½ ms and four concentrations of zeatin, 0 (control), 1, 2 and 3 mg/l, along with a fixed concentration of 0.2 mg/l of indole acetic acid (iaa) in each basal culture media were used in all replicates. the experiment was carried out as a factorial in a completely randomized basic design with 4 replications. for the callus formation of microshoots, the basal culture media ½ ql with two concentrations (10 and 20 μm) of zeatin, tdz and bap, along with three concentrations of naa (1, 5 and 10 μm) were used in a completely randomized experimental design with five replications. in all experiments, some parameters such as shoot length, number of shoots, the number of nodes and leaves formed, the percentage and the number of days to callus formation were evaluated. the results showed that the number of shoots in explants grown in the basal medium did not differ significantly, while the shoot length of explants was higher in the an basal medium compared to other basal media. however, the type of basal medium showed significant effects on the number of leaves, and the an basal medium had the highest number of leaves. while the ½ ms and an basal media, in terms of the number of nodes, performed better than ql. the concentration of 3 mg/l of zeatin in ½ ms basal medium had the best performance in shoot length, and 1 mg/l of zeatin in an basal medium had the best performance in terms of shoot number, leaf number and node number. in the induction of callus formation, zeatin had the best performance, and bap was the most efficient growth regulator in terms of callus formation time.