بررسی زنیا و متازنیا در سه رقم فندق تحت تیمار گرده زاهای متفاوت و محلول‌پاشی روی و بور

ارقام تجاری فندق ( (corylus avellana l.تفاوت قابل توجهی هم از لحاظ سازگاری گرده و هم‌چنین از نظر صفات و ترکیبات میوه و مغز دارند. این پژوهش با هدف ارزیابی اثرات منابع گرده مختلف بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی میوه در برخی از ارقام فندق ایران انجام شد. این مطالعه به صورت آزمایش اسپلیت‌ فاکتوریل با سه فاکتور که فاکتور اول شامل ارقام تجاری منتخب به عنوان والد مادری (گرداشکورات، فرتیل، سگورب)، فاکتور دوم گرده در چهار سطح شامل خودگرده افشانی، گرده حاصل از سه رقم گرچه، بولیبا و داویانا و فاکتور سوم شامل محلول پاشی با دو ریزمغذی بور و روی در چهار سطح (شاهد، بور، روی و بور + روی) بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی در 3 تکرار در منطقه اشکورات استان گیلان اجرا شد. نتایج نشان داد در تمامی ارقام مورد مطالعه دیکوگامی وجود داشت و تمام ارقام نر‌پیش‌رس بودند. نتایج بدست آمده حاکی از معنی دار بودن اثرات والد گرده بر صفات بذر و میوه فندق بود. براساس تجزیه واریانس داده ها اثر سه جانبه رقم مادری، رقم گرده زا و محلول پاشی ریزمغذی ها بر ابعاد مغز، پروتئین و فسفر در سطح 1 درصد معنی دار بود. بیشترین (6 /11 درصد) و کم‌ترین (81 /8 درصد) مقدار پروتئین به ترتیب در تیمار فرتیل با دانه گرده گرچه و محلول‌پاشی بور و روی، و تیمار گرداشکورات با دانه گرده داویانا و بدون محلول‌پاشی مشاهده شد. بیشترین (9 /201 درصد) و کم‌ترین (8 /26 درصد) مقدار فسفر به ترتیب در تیمار گرداشکورات با دانه گرده گرچه و محلول‌پاشی روی و تیمار سگورب با دانه گرده بولیبا و بدون محلول‌پاشی مشاهده شد. بیشترین (1125 میلی‌متر مکعب) و کم‌ترین (2 /797 میلی‌متر مکعب) حجم مغز به ترتیب با منبع گرده گرچه با محلول‌پاشی و بدون محلول‌پاشی مشاهده شد.

evaluation of xenia and metaxenia in three hazelnut cultivars treated with different pollinizers and zinc and boron foliar application

commercial cultivars of hazelnut (corylus avellana l.) differ significantly in terms of pollen compatibility as well as fruit and kernel traits and compositions. this research aimed to evaluate the effects of different pollen sources on physical and chemical characteristics in some iranian cultivars of hazelnut. this study was conducted as a split factorial experiment with three factors, the first factor consisted of selected commercial cultivars as maternal parents (gerd eshkevarat, fertile, segorbe), second factor was pollen in four levels including self-pollination, pollen obtained from three cultivar garche, boliba and daviana and the third factor including foliar applications with two micronutrients boron and zinc, at four levels (control, boron, zinc and boron+zinc) based on a randomized complete block design with 3 replications in eshkevarat region of guilan province. the results showed that all studied cultivars had dichogamy and all cultivars were protandrous. results showed the effects of pollen source on kernel and fruit traits of hazelnut were significant. according to the variance analysis of data, the triple effect of maternal cultivar, pollinizers and micronutrient foliar application on kernel dimensions, protein and phosphorus were significant (p<0.01). the highest (11.6%) and lowest (8.81%) protein content were observed in the fertilede with gercheh pollen grains and foliar application of boron and zinc, and the gerd eshkvarat with daviana pollen grains without foliar application, respectively. the highest (201.9%) and lowest (26.8%) phosphorus content were observed in the gerd eshkvarat with gercheh pollen grains and zinc foliar application, and the segorb with boliba pollen grains without foliar application, respectively. the highest (1125 mm3) and lowest (797.2 mm3) kernel volumes were observed with pollen source, and with and without foliar application, respectively.