مطالعه تطبیقی تلف نمونه مبیع در حقوق ایران و کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا

بازرگانان، به‌ ویژه در گستره تجارت بین‌الملل، درصدد تشکیل بیعی مطمئن در کمترین زمان ممکن برای دوری از مخاطرات، صرفه‌جویی در زمان و هزینه‌های خود هستند. بیع از روی نمونه یکی از راهکارهای شناخته‌شده برای نیل به این مقصود است. در قانون مدنی ایران و کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا این‌گونه بیع به رسمیت شناخته شده است. مهم‌ترین تعهد فروشنده در بیع از روی نمونه، تسلیم کالای فروخته‌شده مطابق با نمونه مورد توافق است. نتیجه این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی حکایت از آن دارد که اگر نمونه پیش از اجرای تعهد فروشنده از میان برود، تفاوت جزئی میان حقوق ایران و کنوانسیون یادشده وجود دارد: در حقوق مدنی ایران مشروط بر آنکه اوصاف مبیع در قرارداد ذکر شده باشد، تسلیم نمونه به خریدار جنبه تکمیلی دارد و فروشنده با تسلیم مطابق با کیفیت قراردادی بری‌الذمه می‌شود و چنانچه اوصاف مبیع در قرارداد ذکر نشده باشد، انتخاب فرد مبیع با فروشنده و اثبات عدم مطابقت با نمونه تلف‌شده بر عهده خریدار است، زیرا با تسلیم مبیع، ادعای اضافی دارد. اما طبق مقررات کنوانسیون وین اگر ویژگی‌های کالا در قرارداد آمده و اخطار عدم انطباق از سوی خریدار برای فروشنده ارسال شده باشد، بار اثبات مطابقت کالای تسلیمی با نمونه عرضه‌شده بر عهده فروشنده است و چنانچه اوصاف مبیع در قرارداد نیامده باشد، بار اثبات عدم انطباق با خریدار است.

comparative study of the sample goods loss in iranian law and the convention on contracts for the international sale of goods

in the context of international trade, merchants are primarily concerned with concluding a secure sale in the shortest possible time frame. this approach allows them to mitigate risks, reduce costs, and conserve time. sale by sample is one of the recognized methods to achieve this objective. particularly in international trade, merchants, before entering into a transaction, request a sample of the goods from sellers to ensure quality and, after testing and approving it, place their order. the need for speed, the long distances involved, the unavailability of all the goods at the time of sale and the difficulty of inspecting the goods in order to eliminate any ambiguities all point to the need for this type of sale in the field of international trade. sale by sample is a type of sales contract in which the buyer becomes aware of all or part of the characteristics of the subject matter of the transaction based on the sample provided by the seller, and the delivered goods must conform to the mentioned sample. this method is used to describe the goods in order to eliminate ambiguity and specify the object of the sale. when the goods are not available, and the seller wishes to give a full explanation of them, they can present a sample to the buyer. a sample differs from a model. a model may represent all or only some of the characteristics of the goods being ordered for manufacture, while the sample pertains to existing goods.jurists have differed in their opinions regarding the validity of sale by sample, particularly on whether the sample constitutes part of the sold goods and whether presenting the sample can replace a description of the goods. they agree that if the sample is part of the existing goods, the contract is valid; otherwise, they consider the contract void due to the lack of determination and description of the goods, as they do not see the presentation of a sample as a substitute for the description of the goods. however, contrary to this earlier view, most jurists consider viewing the sample as providing more clarity about the goods than a mere description. the civil code follows the majority opinion and recognizes the validity of the sale by sample. after the transaction is completed, the buyer expects the goods delivered to conform to the sample, and if the delivered goods differ from the sample, it is considered a breach of the seller’s obligation, and in the absence of an agreement, the buyer can reject the goods. the international sale of goods convention also recognizes this type of sale, with the seller’s primary obligation being to deliver goods that conform to the agreed-upon sample.