وحدت یا تکثر مبنای شیوه‌های ضمانت اجرای قراردادی: مطالعۀ تطبیقی در نظام حقوقی کامن‌ لا و حقوق ایران

یکی از پرسش‌ های نظریۀ قرارداد آن است که روش‌های متعدد ضمانت اجرای قراردادی، بر چه مبنایی استوارند و آیا همه از یک مبنا پیروی می‌کنند یا از مبانی متفاوت؟ در پاسخ به این پرسش، در نظام حقوقی کامن‌لا که محل نزاع دو شیوۀ اجرای عین تعهد و پرداخت خسارت است، برخی بر این باورند که این دو شیوه از مبنای واحدی پیروی می‌کنند و هر دو ناشی از ارادۀ طرفین هستند. در مقابل، برخی دیگر به تکثر مبانی باور دارند و مبنای جبران خسارت را ارادۀ قانونگذار یا حکم دادرس تلقی می‌کنند. در حقوق ایران، حقوقدانان به این موضوع به‌طور مستقل نپرداخته‌اند، ولی از مجموع نظرها در زمینۀ مبانی هریک از شیوه‌های ضمانت اجرای قراردادی به نظریۀ تکثر مبنا می‌رسیم. در این نوشتار، ضمن بررسی و ارزیابی نظریه‌های مزبور، از این مدعا دفاع شده است که در حقوق ایران نیز می‌توان برای همۀ شیوه‌های ضمانت اجرای قراردادی به مبنای واحد قائل شد و همۀ آنها را ناشی از ارادۀ طرفین دانست که از سوی قانونگذار برای تضمین ارادۀ همیارانه تایید شده است.

unity or plurality of the foundation of contractual remedies: a comparative study in common law and iranian law

one of the important questions in the descriptive theory of contracts is related to the basis of contractual remedies. the question addressed is regarding the basis of each of the methods chosen by the legislator as a remedy for breach of contractual obligation and whether this basis is the same for all types of remedies. the answer to this question requires the presentation of an interpretive theory that helps us to understand and reform the existing legal system and also assists in presenting a general theory of the contract law system. in this article, in response to the proposed question, a comparative study has been conducted on the two legal systems of common law and iranian law.in the common law legal system, though with slight distinctions in different countries, two general methods of contractual remedies are provided: the first type of remedy is the court’s order to the defendant to perform the obligation as promised in the contract, and the second type of compensation is damages, which is usually in the form of expected damages. some lawyers in the common law believe that these two methods follow a single basis, while others believe that there are multiple bases for the justification of remedies. according to the first theory, damages are considered a particular type of performance, and both specific performance and damages confirm the original obligation. this theory, in a way, establishes the principle of the domination of will in justifying both remedy methods. the second theory, which supporters of civil recourse theory defend more, holds that the court issues the duty to pay damages, and it is an entirely new obligation whose purpose is to compensate for a civil wrong. contrary to the order to specific performance, which is a response to rights, paying damages is a response to wrongs.in iran’s legal system, there are several remedies for breach of contractual obligation: the right of lien (in bilateral contracts), specific performance, damages (for delay in performance or non-fulfillment of obligation), and termination of the contract (right of rescission).