نقش موافقت‌نامه‌های کلان تجارت منطقه‌ای در حل چالش‌ها و تحول در حقوق بین‌الملل سرمایه‌گذاری

در طول دو دهۀ اخیر، حقوق بین‌الملل سرمایه‌گذاریِ مدرن آماج شدیدترین حملات نسبت به دو منبع آن یعنی معاهدات سرمایه‌گذاری و رویۀ قضایی منبعث از معاهدات بوده است؛ حملاتی که بعضاً ماهیت وجودی رژیم حقوق بین‌الملل سرمایه‌گذاری را نیز به چالش کشیده‌اند. به موازات این موضوع، به‌دلیل همبستگی فزاینده میان تجارت و سرمایه‌گذاری در تجارت سدۀ بیست‌ویکم و ضرورت وجود مقررات همبسته‌ساز، از حدود یک دهۀ اخیر گرایش به‌سوی انعقاد «موافقت‌نامه‌های کلان تجارت منطقه‌ای» در راستای ایجاد سیستمی یکپارچه در خصوص مقررات تجارت و سرمایه‌گذاری بین‌المللی افزایش چشمگیری یافته است. پژوهش حاضر ضمن بررسی اختصاری مبانی گرایش دولت‌ها به ایجاد نمونه‌های کلان از موافقت‌نامه‌های تجارت منطقه‌ای و همچنین چالش‌هایی که این موافقت‌نامه‌ها در راستای حصول به این همبسته‌سازی در حوزۀ مقرره‌گذاری سرمایه‌گذاری با آن مواجه خواهند بود، با تحلیل مقررات موجود در موافقت‌نامه‌های کلان به آثار بالقوۀ این موافقت‌نامه‌ها در جهت حل چالش‌های مطرح در حوزۀ حقوق بین‌الملل سرمایه‌گذاری می‌پردازد. این پژوهش بر این باور است که موافقت‌نامه‌های کلان تجارت منطقه‌ای نه‌تنها قادر به حل چالش‌های مطرح‌شده از طریق ارائۀ نمونه‌هایی متعادل از معاهدات سرمایه‌گذاری هستند، بلکه ایجاد این موافقت‌نامه‌ها با مقرراتی متعادل و ویژگی‌های ساختاری کلان می‌تواند زمینۀ تحولی تثبیت‌کننده در منابع مختلف رژیم حقوق بین‌الملل سرمایه‌گذاری را فراهم آورد.

The Role of megaregional FTA(s) in Solving the Challenges of International Investment Law

Since about one decade ago, a new and growing trend of negotiating for concluding the “megaregional trade agreement(s)” has emerged, in which international trade and service are being regulated in parallel with investmentrelated obligations under one single agreement. It seems that such agreements which currently are being negotiated, or some have even been concluded, are ambitious projects for pursuing the aim of creating an integrated and multilateral system to govern both international trade and investment comprehensively. For this goal to be achieved, it is reasonable to assume that these agreements should, among other things, be primarily capable of providing proper responses to the challenges have been raised in response to the international investment law regime so as to eventually be able to present balanced and legitimate types of international investment agreements which could be embraced by all states. Accordingly, in the present research, through an analysis of the investmentrelated provisions of the distinguished instances of megaregionals, we try to explore their capability to overcome the challenges have been raised in the field. The research also addresses the systemic impacts may megaregionals have on the international investment law’s regime, particularly on each of its sources. Keywords: Regional Trade, International Investment Law, The backlash, Investment Arbitration, megaregional Trade agreements, Integration.