«قاعدۀ موجه و مدلل بودن رای داور» (مفهوم، مبنا و ضمانت اجرا)

داوری به‌عنوان یکی از جایگزین‌های حل‌وفصل اختلاف با رسالت کاستن از حجم دعاوی قابل ‌طرح در دادگاه، کاستن از هزینه‌های حل‌وفصل اختلاف، صرفه‌جویی در زمان و... است. تحقق رسالت‌های یادشده منوط به کیفیت مطلوب رسیدگی و صدور رای در فرایند داوری است. داوری مطلوب اساساً در رای داوری متبلور می‌شود و از لوازم رای کارامد «موجه و مدلل بودن» آن است؛ شرطی که قانونگذار ایران بدان توجه کرده است (مادۀ 482 ق.آ.د.م.)، اما در خصوص این الزام قانونی ابهاماتی مطرح می‌شود که در این پژوهش درصدد پاسخگویی بدان‌ها هستیم. از آنجا ‌که قانونگذار در رای قاضی «مستند و مستدل» بودن را شرط دانسته است، این مفهوم با «موجه و مدلل» بودن به‌عنوان الزامی برای رای داوری، چه نسبتی دارد؟ آیا مبانی موجه و مدلل بودن رای قاضی در رای داوری وجود دارد؟ ضمانت اجرای موجه و مدلل نبودن رای داوری چیست؟ در نهایت رویکرد قواعد داوری تجاری بین‌المللی در این زمینه چیست؟ به‌نظر می‌رسد که نقض قاعدۀ مدلل و موجه بودن رای داوری بدون ضمانت اجرا نیست و این ضمانت اجرا هم بر پایۀ مفهوم «رای» و اجزای تشکیل‌دهندۀ آن استوار است.

The Rule of Reasoning the Arbitration Award

The Arbitration is one method of the Alternative Dispute Resolutions (ADR) with a quasijudicial nature. The Foundations of this method are reduce the cost of resolving disputes, saving time and etc. The compliance with the objectives is subject to the quality of hearing and award in the arbitration process. The efficiency of arbitration is displayed in the award. The effective award is reasoned. The Iranian legislator approved this rule. Several questions will be asked about this rule: Is the concept of a reasoned arbitration award and a reasoned judicial judgment the same? Are there foundations of judicial judgment in arbitration award? What is the sanction of unreasoned arbitration award? What is the approach of the International Commercial Arbitration Rules?