تحلیلی بر عناصر شناختاری و موارد کاربست قرارداد لیسانس فرند

قرارداد لیسانس منصفانه، معقول و غیرتبعیض‌آمیز (فرند)، از راهبردهای مبتنی بر حقوق مالکیت فکری سازمان‌های تعیین استاندارد در مواجهه با فناوری‌هایی است که به‌حدی در یک صنعت اهمیت می‌یابند که به یک استاندارد فنی تبدیل می‌شوند. این قرارداد نقشی برجسته در توسعه استانداردهای فنی و بهره‌برداری و انتقال فناوری‌های ضروری استاندارد ایفا می‌کند. مقاله پیش رو می‌کوشد تا با روش کتابخانه‌ای و به شیوه تحلیلی توصیفی و با تعمق در رهیافت‌های مطروحه در حقوق کشورهای مختلف، ابعاد شناختاری قرارداد لیسانس فرند را تبیین و مواردی را که بنگاه‌های متقاضی یا مراجع قانونی از ظرفیت‌های این دست توافقات بهره می‌گیرند، بررسی  کند. نتایج این نوشتار مبین آن است که ترسیم ساختار لیسانس‌های فرند از سوی سازمان‌های تعیین استاندارد و محاکم با ابهامات و چالش‌های جدی مواجه است که خود بر تعیین حدود حقوق و تعهدات طرفین و نحوه استفاده از فناوری‌های ضروری استاندارد تاثیر نامطلوب گذاشته است. نظام حقوقی ایران از بستر حقوقی لازم جهت کاربست لیسانس فرند بی‌بهره است و قواعد عام موجود نیز گاه بیش از اینکه گره‌گشای معضلات باشند، خود به مانعی بر سر استفاده گسترده و کارا از این دست فناوری‌ها بدل می‌شوند؛ ازاین‌رو نوشتار حاضر می‌کوشد تا ضمن تحلیل موضوع و بهره‌گیری از تجربیات و یافته‌های حقوقی دیگر نظام‌ها، پیشنهادها و راهکارهایی را در مواجهه با مسائل خاص این توافق در چارچوب حقوق ایران ارائه کند.

An Analysis on Definition Elements and Application Cases of FRAND License

FRAND license as one of the strategies based on intellectual property law adopted by standardsetting organizations, faces technologies which have become technical standards because of their importance in particular art. Such license has significant role in developing technical standards, exploiting and transferring essential standard technologies. Having contemplated in approaches raised in different legal systems, this paper in descriptive – analytical method is going to clarify the notion of FRAND license and survey the situations that lead to employing such agreement by undertakings and competent authorities. The results show that drawing the structure of FRAND license by standardsetting organizations and courts has encountered serious challenges which in its turn has had adverse effects on determining process of rights and obligations of parties as well as using essential standard technologies. Iranian law lacks legal essentials in applying FRAND license and existing general rules impede extensive and efficient exploitation of such technologies rather than solve the problems. Accordingly having analyzed the driftnet aspects of subject and benefiting legal experiences and findings of other countries, current paper tries to provide some suggestions and approaches confronting particular matters of FRAND license in Iranian law framework.