تحلیلی از مسئولیت مدنی ناشی از عمل مجرمانۀ دیگری در حقوق ایران و فرانسه

یکی از مباحث حقوق مسئولیت مدنی فرانسه، «مسئولیت مدنی ناشی از عمل مجرمانۀ دیگری» است. در سیستم‌های حقوقی قاعده این است که مسئولیت کیفری شخصی و فردی است و مسئولیت ناشی از عمل دیگری منتفی است. اما به‌نظر می‌رسد پذیرش مسئولیت مدنی ناشی از عمل مجرمانۀ دیگری امکان دارد و حتی در سیستم‌هایی که مسئولیت «کیفری» ناشی از عمل غیر را به‌کار می‌برند، در واقع منظور نوعی مسئولیت «مدنی» ناشی از عمل مجرمانۀ دیگری است نه مسئولیت «کیفری». ازاین‌رو می‌توان مسئولیت مدنی ناشی از عمل مجرمانۀ دیگری را به‌عنوان یک ضرورت در سیستم حقوقی ایران طرح کرد. از سویی مادۀ 142 ق.م.ا سبب این شبهه است که آیا تحمیل مسئولیت کیفری به معنای دقیق آن بر عهدۀ دیگری ممکن است یا نه. جای مسئله در ادبیات حقوق تعهدات و حقوق کیفری ایران خالی است که در این مقاله به شیوۀ تطبیقی و با کمک حقوق فرانسه به بررسی این موضوع پرداخته خواهد شد.

AN ANALYSIS OF THE CIVIL LIABILITY ARISING FROM OTHER CRIMINAL ACTS IN IRANIAN AND FRANCE LAW

One of the topics of civil liability of French law is, “the civil liability resulting from other criminal acts". In the legal systems, the rule states that the criminal responsibility is personal and individual and there is no liability arising from the other’s criminal acts. However, it seems that we can accept civil liability arising from other’s criminal activities. This can even be assumed in the systems that they apply this kind of liability a "civil" responsibility not "criminal" responsibility. Therefore, the civil liability arising from criminal acts of other people can be raised in Iranian law. In one hand, Article 142 of Islamic criminal law is the question that the imposition of liability resulting from other’s criminal acts is possible or not. The place of this issue is empty in the legal literature of the law of obligations and Iranian criminal law. In this study, we discussed this subject through a comparative approach and with the help of French law.