شرط بازنگری قیمت در قراردادهای گازی «دریافت یا پرداخت» و حل‌وفصل اختلافات ناشی از آن

قراردادهای عرضۀ گازِ take or pay از انواع قراردادهای بلندمدت خریدوفروش گاز طبیعی است که ویژگی طولانی بودن مدت آن ناخواسته موجب تغییر قیمت قرارداد می‌شود. تغییر قیمت قرارداد نیز تعادل اقتصادی آن را بر هم می‌زند و تبعاً اجرای قرارداد را با مشکل مواجه می‌سازد. تغییر قیمت این قراردادها معمولاًَ از عوامل مختلفی ناشی می‌شود که آزادسازی بازارهای مصرف نهایی، انقلاب گاز شل، بحران‌های اقتصادی، جدایی و تفاوت قیمت نفت و گاز از مصادیق بارز آن است، لیکن حوادث ناگهانی بیش از سایر عوامل در تغییر قیمت قراردادهای take or pay موثر است. در مورد این‌گونه مشکلات قراردادی هم تاکنون راهکارهای حقوقی خاصی ارائه شده که تاکید بر تعیین دقیق قیمت گاز طبیعی یا پیش‌بینی مکانیسم‌های تعیین قیمت براساس مقیاس‌های مختلف برای پیشگیری از آن مشکلات به‌کار می‌رود و گنجاندن شرط بازنگری در قیمت به‌عنوان exit clause هنگام امضای قرارداد نیز برای اصلاح آن مدنظر قرار می‌گیرد. اختلافات ناشی از تغییر قرارداد عرضۀ گاز طبیعی نیز در گذشته از طریق مذاکره و داوری تجاری حل‌وفصل می‌شد، اما در حقوق کنونی از داوری بازنگری قیمت استفاده می‌شود که مقالۀ حاضر به تحلیل آن می‌پردازد.

GAS PRICE REVIEW CLAUSE IN TAKING OR PAYING CONTRACTS AND DISPUTE SETTLEMENT ARISING OUT OF THAT

Take or Pay is a kind of longterm contract for purchase and sale of natural or liquid gas. Parties in the contracts are usually faced with some problems such as economical imbalance of contract and the impossibility of its implementation by the parties. So far, there are many specific solutions for the problem. One of the solutions is makes pricing of the contract through a pricing formula independent of oil price. This has been considered as the way of exiting this deadlock. To predict the price review clause at the time of signing the contract (as the Exit Clause) is the best example for solution of these problems. Checking out the reasons leading to price changes and the price review clause are going to modify the price to avoid potential disagreements during negotiations. The arbitration arising from this clause are the important topics discussed in this essay.