تحلیل حقوقی ماهیت توافقنامۀ داوری با تاکید بر جایگاه حقوقی داور

تبیین ارکان یک توافقنامۀ داوری و تحلیل آن در پیوند با قواعد عمومی قراردادها در حقوق ایران، در تعیین نوع و میزان اعتبار این توافقنامه‌ها و همچنین جایگاه حقوقی داور تاثیر اساسی دارد. به‌علاوه همین تحلیل، در نوع و میزان مسئولیت داور موثر است. در این مقاله با بررسی نظریات موجود در خصوص جایگاه حقوقی داور از جمله «شبه‌قضایی بودن» یا «قراردادی» بودن آن، پس از ذکر محاسن و معایب هر یک از دید داور و طرفین اختلاف و منطق حقوقی، میزان و نوع مسئولیت داور در هر یک از این نظریات بررسی و با در نظر گرفتن وجود یک توافقنامۀ داوری در هر دو صورت، تاثیر این توافقنامه بر جایگاه حقوقی و برعکس مطالعه می‌شود. در ادامه با ارائۀ تحلیلی کارکردگرایانه در خصوص ماهیت حقوقی یک توافقنامۀ داوری تفسیری منعطف با عنوان نظریۀ «قرارداد در قرارداد» ارائه می‌شود که دربردارندۀ محاسن هر دو نظریۀ قراردادی و شبه‌قضایی است و تا حد امکان از معایب آنها خواهد کاست. در بخش پایانی، سمت داور و طرفین در برابر یکدیگر مبتنی بر همین تحلیل، بیان و با نقد نظریات مختلف در خصوص سمت داور، نظریۀ «قاضی خصوصی» به‌عنوان مناسب‌ترین دیدگاه در خصوص سمت داور مطرح می‌شود.