گفتاری در نقد و بررسی نظریۀ حقوقی «عمل به ظاهر»

اگرچه، استناد به واقعیت امور، همواره به‌عنوان یک اصل در نظام معاملات، منشا اثر و مورد توجه بوده است، گاه این اصل به‌نحو ناعادلانه‌ای با حقوق افراد در تقابل قرار می‌گیرد؛ افرادی که با ناآگاهی از واقع امر و با اعتماد به وضعیت ظاهری امور، در معامله‌ای داخل شده‌اند و سپس با کشف واقعیت، حقوقِ ایشان به‌صورت غیرمنصفانه‌ای در معرض تضییع قرار گرفته است. نظریۀ «عمل به ظاهر» به‌عنوان راهکاری در راستای جبران این وضعیت و حمایت از حسن نیت افراد و استحکام معاملات در حقوق برخی کشورها، پا به عرصۀ وجود نهاد. با وجود نفوذ این نظریه در لایه‌هایی از حقوق ایران، به‌نظر می‌رسد که بهره‌گیری از ظرفیت‌های حقوق بومی چون اصالت الظهور، «غرور» و «لاضرر»، ما را از عاریه گرفتن این تاسیس حقوقی بی‌نیاز ساخته است و می‌تواند راه را برای ایجاد سازوکاری بومی در راستای تحقق هدف مذکور، هموار سازد.