اصل دسترسی به عدالت و حق دادخواهی دولت

اصل دسترسی به عدالت تنها به معنای حق دسترسی به آن نیست؛ قاعدۀ دسترسی به دادگستری به‌منزلۀ مرجع رسمی تظلمات را نیز دربرمی‌گیرد. پس، هرگاه در وجود حق دادخواهی یا حق مراجعه به دادگستری تردید شود، بی‌گمان اصل دسترسی به عدالت راهکاری را پیشنهاد می‌کند که به اعمال حق در مرجع رسمی تظلمات منجر می‌شود. میان عمومیت صلاحیت دادگاه دادگستری و دیوان عدالت اداری فرق وجود دارد. آن جایی هم که دولت حق دادخواهی در دیوان عدالت اداری ندارد، دو رای وحدت رویه از هیئت‌‌‌ عمومی دیوان عالی کشور صادر شده که به‌منظور همان معنای دوم اصل دسترسی به عدالت است. اینجاست که معنا و مفهوم رای وحدت رویه مطرح می‌شود. این رای قانون یا در حکم آن نیست، بلکه تفسیر منتخب هیئت‌‌‌ عمومی دیوان عالی کشور به‌منظور یکسان‌سازی حقوق در سراسر قلمرو کشور است. از این رو، تاب تسری به سایر موارد ندارد. دیوان عدالت اداری به‌منظور صلاحیت نظارتی خود باید بتواند دعاوی دولت را که خواهان یا خوانده در یک مرجع شبه‌قضایی بوده است استماع کند.