دکترین استیفای حق در حوزۀ علائم تجاری با نگاهی بر حقوق مصرف‌کننده

دکترین استیفای حق در رقابت و تجارت آزاد بازار بسیار موثر است. حقوق علائم تجاری از جمله حقوق مالکیت فکری است که نسبت به سایر شاخه‌های آن با بازار و تجارت ارتباط بیشتری دارد. در قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری مصوب 1386 به دکترین استیفای حق در حوزۀ علائم تجاری اشاره شده است. حقوق انحصاری که حقوق علائم تجاری ایجاد می‌کند از یک‌سو به سود تولیدکننده و از سوی دیگر، به نفع مصرف‌کننده است. تلاقی حقوق مصرف‌کننده و تولیدکننده در این مورد سبب شده است که همواره نتوان استیفای حق را درخصوص علائم تجاری اعمال کرد. در این تحقیق این موضوع بررسی می‌شود که آیا حقوق مصرف‌کننده می‌تواند مانع اعمال دکترین شود؟ به طور کلی باید گفت در هر موردی که اعمال دکترین شرایطی را ایجاد کند که براساس آن مصرف‌کننده دربارۀ منشا کالا دچار اشتباه یا گمراهی شود، نباید آن را پذیرفت.

THE EXHAUSTION DOCTRINE IN THE TRADEMARKS OMAIN FROM THE PERSPECTIVE OF CONSUMERS’ RIGHTS

The exhaustion doctrine is significantly effective in the domain of free trade and competition in markets. Among intellectual property rights are trademarks rights, which more than other branches of such rights, relate to market and trade. The Patents, Industrial Designs, and Trademarks Registration Act of 2007 refers to the exhaustion doctrine in the domain of trademarks. The exclusive rights established by the trademarks rights do benefit both the producer and the consumer. The converge of these rights, i.e. the rights of consumers and producers, make it impossible to exhaust trademarks rights at all times, because misguidance and incorrect perception on the part of consumers can be an obstacle. This paper studies whether exhaustion doctrine can be prevented by consumer right. Generally speaking, in each case that the application of the doctrine to a situation in which consumers misguidance or mislead about the origin of the product should not accept it.