تاثیر قرآن و تجلی هنر خوشنویسی بر هنر پارچه بافی در دوران اسلامی(نمونه موردی پارچه های طراز(

هنر اسلامی، تبلور روح ایمان توحیدی مسلمانان در قالبی انتزاعی است. سنتهای هنری اسلام با آنکه همگن و یکپارچه هستند، اما هر یک تفاوتهایی منطقهای نیز دارند. در طول زمان، پارچه تنها برای محافظت از بدن بکار نرفته، بلکه با ذوق و تنوعطلبی انسان همراه شده و مفهوم جدیدی یافته است. از جالبترین گونههای هنر-صنعت نساجی، پارچه طراز است. در مطالعه اولیه پارچههای تمدن اسلامی، طرازها به عنوان شاخصترین نمونهها به شمار میآیند، زیرا هم عروس هنرهای اسلامی یعنی خط و خوشنویسی جزء جداناشدنی آن است و هم به دلیل دارا بودن خط و خوشنویسی، که از قرآن نشات گرفته، هنری قرآنی محسوب میگردد. پژوهش حاضر به روش توصیفى تحلیلی و با رویکرد تطبیقی و مقایسه ساختارشناسانه طرازها انجام گرفته و به بررسى نقوش و خطنوشتههاى طرازها پرداخته است. ﺷﻴﻮه ﺟﻤﻊﺁﻭﺭﻱ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪﺍﻱ و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات کیفی است. این مقاله بر این است تا علاوه بر بررسى پارچههای طراز، مضامین و کارکردهاى آن، جایگاه و اهمیت خطنوشته را به عنوان هنری قرآنی، که تولد آن با نزول قرآن همراه بوده، بر روی منسوجات دوران اسلامی مورد بررسی قرار دهد. بدین منظور با بررسیهای تاریخی، اجتماعی، فرهنگی و هنری ادوار موردنظر و نیز با توجه به پژوهشهای انجام شده درباره خط و نوشتار در پارچهها در ایران اسلامی و تحلیل تصاویر پارچههای طراز بدست آمده از این ادوار این نتایج حاصل گشت، که استفاده از خط و نوشتار در پارچهها و لباسهای اسلامی با نزول قرآن و در دوران اسلامی تولد جدیدی داشته و علاوه بر کاربرد مفهومی و زیباییشناسانه در ترکیببندی پارچهها نیز از جایگاه مهمی در کنار سایر نقوش برخوردار بوده است. این پژوهش از نوع توصیفى بوده و با رویکرد بررسى عناصر طراحى و خط نوشتههای پارچههای طرازها به انجام رسیده است.