زیبایی‌شناسی فرم و محتوا در صفحه‌آرایی نسخه خطی قرآن متعلق به دوره صفوی محفوظ در کتابخانه ایالتی باواریا

با ظهور کلام وحی توسط خداوند به حضرت محمد(ص)، هنر کتابت و کتاب‌آرایی قرآن در قرن‌های اولیه هجری قمری آغاز شد. نسخه خطی قرآن دوره صفوی محفوظ در کتابخانه ایالتی باواریا جزو کتب نفیس خطی اسلامی به شمار می‌آید. شیوه‌ی اجرای سنتی این کتاب نشان از دانش بصری خوشنویس و صفحه‌آرای آن و همچنین خلاقیت‌های آن در مدیریت متن نوشتاری است. تحقیق حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که تذهیب و نوشتار در نسخه خطی قرآن متعلق به دوره صفوی چه فضای بصری و معناشناختی را در مخاطب ایجاد می‌کند؟ و چه مبانی و اصول بصری در ایجاد این فضای حسی تاثیرگذار هستند؟ هدف تحقیق بیان جنبه‌های معنایی و بصری تاثیرگذار در صفحه‌آرایی نسخه خطی قرآن به عنوان بخشی از گرافیک سنتی دوره اسلامی است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات اسنادی و کتابخانه‌ای از طریق فیش‌برداری و تصویرخوانی است. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها کیفی است. به عنوان نتیجه می‌توان گفت، نسخه خطی قرآن دوره صفوی، انعکاسی از ویژگی‌های صفحه‌آرایی و کتاب‌آرایی دوره صفوی در ایران می‌باشد. زیبایی محتوای آن وابسته به خوشنویسی است، چراکه مسلمانان خط را به عنوان هنر تجسم کلام وحی می‌دانند. زیبایی فرم در اثر، وامدار کادرهای خلاقی است که پایه و اساس شکل‌گیری و مدیریت نوشتار را در آن ایجاد کرده است. نویسنده و طراح این اثر، جهت انتقال معنای حسی و زیبایی، از اصول سازماندهی تصویر مانند هماهنگی، تداوم، تباین، حرکت و تعادل استفاده کرده است که موجب جذابیت بصری در بیننده می‌شوند.