مرگ اندیشی از زبان امام علی(ع) در نهج البلاغه و نسبت آن با سلامت معنوی

سلامت معنوی به برخورداری ازحس پذیرش،احساس مثبت،اخلاق وحس ارتباط متقابل با یک قدرت حاکم و برترقدسی،دیگران وخوداطلاق می‌شودکه طی فرآیندی پویاوهماهنگ ابعادگوناگون شناختی،عاطفی،کنشی و پیامدهای شخصی حاصل می‌آید.سلامت معنوی به معنادارشدن زندگی ومرگ می‌انجامد.مرگ اندیشی یکی از مولفه های شناختی سلامت معنوی شمرده شده است.مرگ،اوّلین مرحلهی پیشِروپس اززندگی دنیوی انسان است؛امااگرشخص دراین دنیا به سلامت معنوی قرآنی برسد،مرگ اونیزهمراه با نشاط و سلامت بوده، هیچ ترسی ازآن نخواهد داشت.مرگ بانشاط،پیامدسلامت معنوی متکی برپویایی ترسی ارزشی آمیخته باامیدبه رحمت الهی خواهدبود.نهج‌البلاغه آثارمختلف مرگ اندیشی رادرحیات انسانی بیان کرده است.توجه دادن به مرگ یکی از ویژگی های سلامت معنوی محسوب شده وهم چنین یکی ازمولفه های ساحت اعتقادی، اخلاقی، عبادی وتربیتی ازدیدگاه امام علی(ع)درنهج البلاغه تعریف شده است.مرگ شناسی یکی ازمبانی تعلیم وتربیت درنهج البلاغه است.امام علی(ع)برلزوم مرگ آگاهی تاکیدنموده ومی کوشدتاانسان هاراازطریق شناخت درست حقیقت مرگ به شناخت خود و به تبع آن، به فهم معنای زندگی رهنمون سازد.دریافت درست ازمرگ به فهم معناداری زندگی می انجامد.هدف پژوهش حاضربررسی مرگ اندیشی امام علی(ع)درنهج البلاغه وهم چنین ساخت وطراحی مدل نهایی خواهد بود.نوع پژوهش «استفاده ازمنابع موجود»وروش گردآوری اطلاعات«روش تحلیل محتوا» در نظر گرفته شده است.پس از بررسی ومطالعه دقیق هفت منبع وفهارس موضوعی نهج البلاغه درمجموع موضوع مرگ 83مرتبه در نهج البلاغه به تفکیک در34خطبه(53مرتبه و224فراز)، 7نامه(15مرتبه و19 فراز)و 15حکمت شمارش ،شناسایی ونهایی شده اند.اندیشه ورزی امام علی(ع) نسبت به مرگ برگرفته از آموزه های قرآن کریم،رویکردی جامع،روشنگرانه،آینده پژوهی وتحلیل گربوده است.یافته های پژوهش درباره طراحی وساخت مدل نهایی مرگ اندیشی امام علی(ع) به تفکیک سه بعدسلامت معنوی، مبتنی بر سه بخش اصلی به ترتیب سنخ شناسی شده اند:1)بعد شناختی شامل چیستی و توصیف مرگ(34مرتبه و70 ویژگی) وچگونگی حالت مرگ(7مورد و 138 عبارت)،2)بعدعاطفی شامل اهمیت عبرت آموزی وموعظه بودن مرگ(10مرتبه)،منابع عبرت آموزی مرگ( 5مورد)و عبرت آموزی وموعظه بودن گذشتگان(16مرتبه و 209عبارت)و3) بعدرفتاری مرگ (35مرتبه )شامل توصیه های اخلاقی و رفتاری(10مرتبه)،پیشی گرفتن(مبادرت ورزیدن)برمرگ به وسیله عمل نمودن (12مرتبه )،یادآوری وظایف رفتاری(6مرتبه)،اطاعت و بندگی خداونسبت بین امل و اجل(هرکدام5مرتبه).