منابع و مآخذ و آثار ریاضیِ دورۀ اسلامی مرتبط با نسخۀ یگانۀ فارسی لبّ‌الحساب
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
عصارزادگان نرگس
|
|
منبع
|
همايش ملي تحقيق و تصحيح نسخه هاي خطي ايران - 1401 - دوره : 1 - همایش ملی تحقیق و تصحیح نسخه های خطی ایران - کد همایش: 01220-76333 - صفحه:0 -0
|
|
چکیده
|
علی بن یوسف بن علی، مولف لبّ الحساب (احتمالاً سدۀ 6ق)، از چندین منبع مهم در تالیف خود بهره برده است. او در اثر جامع خود مجموعه‌ای از موضوعات حساب و هندسۀ نظری و عملی دورۀ اسلامی را از آثار شاخص دورۀ اسلامی گرد آورده است. این اثر چهار قسم اصلی دربارۀ حساب ، نسبت و انواع معاملات و خطاین، جبر و مقابله و مساحت دارد. محتوای لبّ الحساب با آثار ریاضی‌دانانی چون ابو برزۀ حاسب، ابوالوفا بوزجانی، کرجی، ابو منصور بغدادی و ابن خوام بغدادی پیوندهایی دارد. بخش زیادی از مباحث هندسه و معاملات لبّ الحساب با غنیةالحُساب فی علم الحساب احمد بن ثَبات همگون است. همچنین بخش هندسه، با دو رسالۀ هندسیِ موجود در مجموعۀ 772 کتابخانۀ ملی پاریس تطابق دارد. به نظر می‌رسد بقیۀ مباحث لبّ‌الحساب نیز که نشانی از آنها در آثار موجود یافت نشد، به منابع مهمی از دورۀ اسلامی مربوط باشد که شاید اصل آن آثار اکنون موجود نباشد. از این رو، مطالعۀ منابع مورد استفاده در لبّ‌الحساب از دیدگاه تاریخ علمی می‌تواند آگاهی‌های ارزشمندی به پژوهشگران تاریخ علم دورۀ اسلامی عرضه کند. در این مقاله تلاش شد به شماری از شباهت‌های لبّ الحساب با آثار یاد شده در چارچوب ساختار نسخه اشاره شود و در صورت لزوم توضیحات کوتاهی عرضه شد.
|
|
کلیدواژه
|
لبّ الحساب، کرجی، احمدبن ثبات، بوزجانی، ابومنصور بغدادی، آثار حساب و هندسۀ دورۀ اسلامی
|
|
آدرس
|
, iran
|
|
پست الکترونیکی
|
narges.assarzadegan@gmail.com
|
|
|
|
|
|
|