اندازه گیری درجه انحصار بازار عسل در ایران

عسل و فرآورده های جانبی آن به دلیل دارا بودن ارزش تغذیه ای بالا و تامین نیازهای غذایی افراد، نقش قابل ملاحظه ای در تامین امنیت غذایی جامعه دارد. بروز نارسایی در بازار عسل منجر به وقوع نابسامانی های متعدد برای تولیدکننده و مصرف کننده آن در مناطق مختلف کشور می گردد. تحت چنین شرایطی سیاست گذاری و ساماندهی بازار عسل مستلزم شناخت ماهیت بازار عسل می-باشد. در این راستا هدف مطالعه حاضر تعیین ساختار بازار عسل و به عبارتی درجه انحصار آن در استان های تولیدکننده این محصول در سال 1397 و 1398 می باشد. به‌منظور اندازه گیری درجه انحصار بازار عسل، شاخص هرفیندال-هیرشمن بکار گرفته شد. آمار و اطلاعات مورد نیاز از آمارنامه سرشماری زنبورستان های کشور که توسط وزارت جهادکشاورزی در سال 1398 گردآوری شده است، بدست آمد. نتایج پژوهش نشان داد با کاهش تعداد زنبورستان های کشور از 112010 واحد در سال 1397 به 97448 واحد در سال 1398، درجه انحصار بازار عسل از 16/0 در سال 1397 به 17/0 در سال 1398 افزایش یافته و انحصاری تر شده است. استان های آذربایجان شرقی، فارس و مازندران دارای رقابتی ترین بازار و استان های هرمزگان، قزوین و بوشهر دارای انحصاری ترین بازار عسل می باشند. براساس یافته های پژوهش سیاست گذاری های لازم درخصوص جذب سرمایه در این حوزه، گسترش تکنولوژی های نوین در تولید عسل، برطرف کردن موانع تولید و ترویج فرهنگ مصرف عسل در جامعه از جمله عوامل مهم و موثر بر شکوفایی بازار عسل و حرکت به سمت بازار رقابتی قلمداد می گردد.