بهداشت و درمان زنبورعسل ایران، چالشها، تهدیدها و راهکارها

با توجه به قدمت زنبورداری و آشنائی اکثر مردم ایران با فواید زنبورعسل و فراورده های آن، زمینه های فراوانی جهت توسعه صنعت زنبورداری و استفاده بهینه از آن وجود دارد. علی رغم وضعیت نسبتاً مطلوب زنبورداری در ایران، هنوز از تمام پتانسیلها و فرصتهای موجود استفاده بهینه نشده و در بسیاری از زمینه ها جای بسی فعالیت و تلاش وجود دارد. یکی از مهمترین ضعفهای صنعت زنبورداری ایران عدم علمی بودن بسیاری از فعالیتهای این رشته و استفاده از روش‌های سنتی و سلیقه ای در بسیاری از مناطق کشور است که این امر موجب پائین بودن بهره وری صنعت زنبورداری ایران شده است. علاوه بر توسعه نیافتگی پرورش و نگهداری زنبورعسل در ایران، هنوز برنامه های مشخصی در جهت کنترل بیماریها و آفات آن وجود نداشته و چشم انداز مشخص و روشنی فراروی این صنعت وجود ندارد. با توجه به گستردگی مرزهای خشکی و ارتباط ایران با سایر کشورها و امکان مهاجرت طبیعی زنبورعسل از خارج از کشور، امکان سرایت آسان وسریع عوامل بیماریزای مختلف زنبورعسل وجود داشته و در صورت عدم رعایت نکات بهداشتی و قرنطینه ای، جمعیت زنبورعسل ایران براحتی دچار انواع بیماریها و آفات خواهد شد. از سوی دیگر حمل و نقل و واردات بی رویه فراورده های زنبورعسل می تواند نقش بسیار چشمگیری در اشاعه بیماریها و آفات داشته باشند و صنعت زنبورداری ایران را با خطرات زیادی مواجه نمایند. نکته مهمتر اینکه، به علت عدم برنامه ای مدون و منسجم در رابطه با بهداشت و درمان زنبورعسل، گاهی عوامل بیماریزای بسیار ساده و قابل کنترل هم موجب بروز تلفات و خسارات زیادی در زنبورداری ایران می گردد که از آنجمله می توان به مایت واروآ، انواع ویروسها، قارچها و باکتریهای مختلف اشاره نمود.تغییرات اقلیم و خشکسالیهای متوالی، آلودگیهای زیست محیطی و مسمومیتهای شیمیائی، باقی مانده سموم کشاورزی و داروهای مصرف شده در کندوهای زنبورعسل و دستکاریهای خواسته و ناخواسته زنبورداران، از سایر چالشها و تهدیداتی هستند که جمعیت زنبورعسل و صنعت زنبورداری ایران را با مخاطراتی مواجه نموده اند. در این مقاله سعی شده است که به تعدادی از این چالشها و تهدیدات و راههای حل آنها اشاره ای شود.