بررسی ساختارهای ژنتیک جمعیت توده های زنبورعسل بومی (meda mellifera apis) استان کردستان با استفاده از نشانگرهای مورفولوژیکی و مولکولی

در مطالعه حاضر، جهت بررسی تنوع ژنتیکی و روابط فیلوژنتیکی جمعیت های زنبورعسل زیرگونه ایرانی در استان کردستان هم زمان از نشانگرهای مورفولوژیکی و مولکولی (ssr) استفاده گردید. نمونه برداری در تابستان سال 1393 از زنبورستان های پنج شهرستان استان کردستان (سقز، سنندج، کامیاران، مریوان و بانه) صورت گرفت. در مجموع 100 نمونه زنبورکارگر جوان از نظر مورفولوژیکی و 40 زنبورکارگر از لحاظ مولکولی مورد بررسی قرار گرفتند. در بخش نشانگرهای مورفولوژیکی، 14 صفت مورفولوژیکی (شامل صفات: طول بال جلو، عرض بال جلو، طول بال عقب، عرض بال عقب، زاویه a4، زاویه d7، زاویه g18، طول خرطوم، شاخص کوبیتال، شاخص نیم حلقه ششم شکمی، رنگ سپرچه، طول ترژیت سوم و چهارم شکم، طول پای عقب و رنگ ترژیت سوم شکم) اندازه گیری شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس براساس طرح آشیانه ای و مقایسه میانگین صفات مورفولوژیکی به روش lsd نشان داد که نمونه های زنبورعسل شهرستان های مورد مطالعه از لحاظ صفات مورفولوژیکی مورد مطالعه باهم اختلاف معنی دار نداشتند که این نشان دهنده ی وجود تنوع پایین بین زنبورهای عسل شهرستان های مورد مطالعه می باشد. در بخش مطالعات مولکولی، استخراج dna از قسمت های سر و قفسه سینه زنبورهای کارگر با استفاده از روش salting out با اندکی تغییرات صورت گرفت. نمونه های dna استخراج شده با استفاده از 10جفت آغازگر ssr مورد بررسی قرار گرفتند. براساس نتایج بدست آمده تنوع ژنتیکی پایینی بین نمونه ها مشاهده شد. در مطالعه حاضر بیشترین تعداد آلل مشاهده شده در جایگاه ژنی a7(9 آلل) و کمترین تعداد آن در جایگاه ژنی a35 (3) مشاهده گردید. بیشترین و کمترین میانگین هتروزایگوسیتی مشاهده شده و مورد انتظار به ترتیب در جایگاه های ژنی a7 و a43 مشاهده شد. بیشترین و کمترین میزان شاخص شانون در توده های زنبورعسل این استان به ترتیب مربوط به جایگاه های ژنی a7 (477/0) و a35 (302/0) بود. نتایج حاصل از درخت فیلوژنی نشان داد که در استان کردستان یک جمعیت یا توده زنبورعسل وجود دارد همه زنبورهای مورد مطالعه تشکیل یک گروه را دادند و هیچ گونه گروه بندی خاصی بین آنها مشاهده نشد.