بررسی هویت ایرانی- اسلامی در طراحی پارچه های پوشاک زنان (مورد مطالعه آثار جشنواره های بین المللی مد و لباس فجر از 1390 تا 1395

نساجی یکی از مهمترین هنر-صنعت های اسلامی است که در طی قرون و اعصار مختلف سبب تولید منسوجات مختلف با کاربردهای متفاوت بوده است. این هنر- صنعت با ورود اسلام، ضمن حفظه شاخصه های ایرانی، مفاهیم نمادین هویت دین اسلام را نیز پذیرفته و به صورت رنگ و نقش در پارچه ها جلوه گرد شده است. مفاهیم و نمادهایی که چنان در دل تار و پود هویت ایرانی نفوذ کرده که امروزه بی شک یکی از راه های شناخت هویت ایرانی اسلامی در پوشاک را می توان مظاهر هویتی پارچه های به کار رفته در طراحی دانست. بنابراین در این مقاله درصدد هستیم به این پرسش پاسخ دهیم که تا چه حد پارچه های زنانه بیانگر هویت ایرانی- اسلامی است و از بین المان ها و عناصر هویتی کدام یک بیشتر مورد توجه قرار گرفته است؟ درواقع، هر جامعه ای برای حفظ هویت بومی و فرهنگی خود نیازمند نگهداری عوامل موثر بر هویت است و باید در حفظ و ارتقا آن بکوشد.در این پژوهش، لباس های عرضه شده در جشنواره های بین المللی مد و لباس فجر مورد قرار گرفته است. بدین منظور برآنیم تا ببینیم در طراحی پوشاک مذکور تا چه حد از پارچه های برگرفته از هویت ایرانی استفاده شده است. جمعیت آماری این پژوهش، کلیه لباس های عرضه شده در جشنواره مد و لباس فجر طی سالهای 1390 تا 1394 بوده است. برای دستیابی به داده های مورد نیاز با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی، هر اثر کدگذاری و با تکیه بر داده های مستخرج، این داده ها از طریق مشورت با صاحبنظران و رجوع به منابع مکتوب تخصصی مورد ارزیابی نهایی قرار گرفته اند. نتایج تحقیق نشان می دهد، اگرچه به تدریج با افزایش به مظاهر هویت ایرانی- اسلامی در پارچه ها مواجه هستیم، اما بسیاری از آثار ارایه شده فاقد این موضوع هستند. طراحان لباس دانش کمی نسبت به استفاده از رنگ، نقش مایه های ایرانی و غیره در پارچه های استفاده شده در پوشاک طراحی شده، داشتند. در این بین، بته جقه پرکاربردترین نقش مورد استفاده روی لباس ها بوده است.

investigating iranian-islamic identity in the design of women's clothing fabrics(case study of the works of fajr international fashion and clothing festivals from 2011 to 2016)

weaving is one of the most important islamic arts and crafts that has produced various textiles with different uses over the centuries. with the arrival of islam, this art and craft, while preserving iranian characteristics, also accepted the symbolic concepts of the identity of the islamic religion and manifested them in the form of colors and patterns in fabrics. concepts and symbols that have penetrated so deeply into the fabric of iranian identity that today, undoubtedly, one of the ways to recognize iranian-islamic identity in clothing can be considered the identity manifestations of the fabrics used in design. therefore, in this article, we are trying to answer the question of to what extent do women s fabrics express iranian-islamic identity and which of the identity elements has received the most attention? in fact, every society needs to maintain the factors affecting identity in order to preserve its native and cultural identity and must strive to preserve and promote it. in this research, the clothes presented at the fajr international fashion and clothing festivals have been examined. for this purpose, we aim to see to what extent fabrics derived from iranian identity have been used in the design of the aforementioned clothing. the statistical population of this study was all the clothes presented at the fajr fashion and clothing festival during the years 2011 to 2015. to obtain the required data, each work was coded using the quantitative content analysis method and based on the extracted data, this data was finally evaluated through consultation with experts and reference to specialized written sources. the results of the study show that although we are gradually facing an increase in manifestations of iranian-islamic identity in fabrics, many of the presented works lack this issue. clothing designers had little knowledge about the use of color, iranian motifs, etc. in the fabrics used in the designed clothing. among them, the batte jaqeh was the most widely used pattern on clothes.