ماهیت تاریخ نگاری ادبی «مناقب العارفین» با نگاهی به اشخاص و اشعار

کتاب مناقب العارفین تالیف شمس الدین احمد افلاکی که 80 سال بعد از مرگ مولانا در زمینه زندگی ، گفتار ، رفتار ،حالات و کرامات این اسطوره ادب عرفان ایران به نگارش درآمده، گر چه از توصیفات مبالغه آمیز و غیر معقول خاص مریدان آن دوره درباره شخصیت و زندگی عارفان به دور نیست ؛ اما با توجه به اطلاعات بسیار سودمندی که از بزرگان دینی ،ادبی ،عرفانی و سیاسی معاصر شاعر می دهد، اثری ارشمند در این زمینه محسوب می گردد. از طرفی یکی از وجوه اهمیت این کتاب که کمتر بدان پرداخته شده است، جنبه های ، زبانی ، هنری و ادبی آن است . عبارات زیبا و دلنشین، انواع آرایه های لفظی و معنوی و اشعار فارسی و عربی که زینت بخش کتاب گشته اند ، بخشی از دست مایه های افلاکی در خلق زندگی نامه ای ادبی و هنرمندانه است. در این جستار با هدف بیان پاره ای ازارزش های تاریخی و ادبی این کتاب سودمند ، کوشیده شده است با عنایت به محدودیت مقاله ، در دو بخش اشخاص و اشعار ابتدا به بررسی تعدادی از شخصیت های سیاسی معاصر شاعر ، خانواده مولانا ، استادان، شاگردان و مریدان وی در این کتاب پرداخته ، سپس با تفحّص در تعدادی از اشعار به کار رفته در آن و بازجست منابع و مآخذ و گویندگان آنها ، انواع گوناگون این اشعار و چگونگی استفاده افلاکی از آنها تشریح گردد.