ملاک های عشق شناسی در مثنوی و اسفار اربعه

یکی از مهمترین موضوعاتی که همه‌ی عرفا و فیلسوفان اشراقی بدان نظر داشته‌اند و درباره‌اش سخن گفته‌اند، «عشق» است . آنان عشق را جان و اساس عالم می‌دانند که بواسطه‌ی آن، همه‌ی موجودات از ادنی‌ترین تا اعلی‌ترین ، در جنبشند و به سوی سرمنشاءِ عشق یعنی، ذاتِ حق تعالی، در حرکت. مولانا جلال الدین بلخی، و ملّاصدرای شیرازی ، دو تن از آن عرفا و فیلسوفان اشراقی هستند که در آثار و نوشته‌هایشان عشق، نقشی محوری و اصلی دارد و نزدیکیِ دیدگاه‌هایشان را در این باره به روشنی و آشکارگی می‌توان در مثنوی شریف و کتاب اسفار اربعه دید. «ارزش عشق»، «سریان عشق در کائنات» ، «توجه به عشق مجازی»، «پاکدامنی و عفت در عشق» و ... از جمله‌‌ی آن موضوعاتی هستند که مولانا و ملّاصدرا با هم، هم رای و همنظرند و تنها تفاوتِ دیدگاهِ آن دو، در این باره است که آیا عشق مجازی به جسمِ معشوق تعلق دارد یا به روحِ او. در این جستار، بر آن شده‌ایم، تا پس از ذکر مقدمه‌ای در باب عشق ، تشابه و تفاوت دیدگاهی مولانا و ملاصدرا را به فراخی باز نماییم و بررسیم.